Szkodniki rzepaku ozimego

Uprawa rzepaku ozimego w warunkach Polski staje się coraz bardziej kapryśna. Spowodowane jest to przede wszystkim coraz liczniejszymi nalotami szkodników, które mają ogromny wpływ zarówno na zimowanie, jak i w późniejszym czasie na plonowanie rzepaku ozimego. 

Zmieniające się warunki, czyli dłuższa wegetacja jesienna (czasem trwająca aż do stycznia), wrzesień i październik z wyższymi temperaturami, powodują częstsze i bardziej liczne naloty szkodników. Rolnicy w obecnych czasach mają coraz większy problem z ich zwalczaniem ze względu na coraz częstsze wycofywanie substancji aktywnych. 

Najważniejszymi szkodnikami podczas jesiennej wegetacji są te, które dokonują uszkodzeń w glebie. Należą do nich - śmietka kapuściana, chowacz galasówek. 

Śmietka kapuściana w rzepaku

Szczególnie ważnym szkodnikiem pod względem gospodarczym jest śmietka kapuściana. 

Śmietka kapuściana (Delia Radicum L) jest to muchówka o długości 5-6 mm z czerwoną plamką na srebrzystobiałym czole. Samiec - czarno szary, samica - brązowo szara (fot. 1). Larwa - długość 7-8 mm żółtawo biała, kremowa, bez odnóży i bez głowy (fot. 2). Głównym sprawcą uszkodzeń są larwy. W obecnych czasach larwy śmietki kapuścianej uważane są za najgroźniejsze szkodniki jesienne występujące w uprawie rzepaku ozimego. 

Rozwój śmietki kapuścianej obrazuje schemat 1. W glebie zimują bobówki, z których wylęgają się owady dorosłe. Owad dorosły - jedna samica - składa przy roślinie żywicielskiej (w tym wypadku rzepak ozimy) nawet do 100 jaj. Larwa żeruje na szyjkach korzeniowych i korzeniach nawet przez 3-4 tygodnie. W obecnych czasach na plantacjach rzepaku możemy zaobserwować 3-4 pokolenia śmietki kapuścianej podczas jednego jesiennego okresu wegetacyjnego. 

Próg szkodliwości: 1 muchówka w żółtym naczyniu w ciągu 3 dni. Moment przekroczenia progu szkodliwości jest bardzo widoczny. W momencie wystąpienia nalotów możemy zaobserwować dziesiątki muchówek w żółtym naczyniu. 

Problemy płynące wraz z żerowaniem larw śmietki kapuścianej:

• gorsze zimowanie (fot. 3),
• częste przerzedzenie plantacji – ubytki roślin (fot. 4),
• uszkodzone korzenie to brama wejściowa dla werticiliozy i suchej zgnilizny kapustnych,
• zagrożenie dla roślin podczas majowej i czerwcowej suszy,
• wyleganie,
• szybsze dojrzewanie.

Zapobieganie i zwalczanie śmietki kapuścianej:

• izolacja przestrzenna od innych roślin z rodziny kapustowatych,
• niszczenie samosiewów rzepaku, 
• prawidłowa agrotechnika,
• wczesny wysiew nasion,
• zrównoważone nawożenie,
• stosowanie zapraw insektycydowych (działanie ok. 3-4 tygodni),
• wystawianie żółtych naczyń i obserwacja nalotu muchówki na plantację, 
• zwalczanie chemiczne (zaprawa nasienna Lumiposa 625 FS i insektycyd Inazuma 130 WG), stymulowanie systemu korzeniowego do lepszego wzrostu (Novobakt R).

Zwalczanie śmietki kapuścianej

Zwalczanie chemiczne, czyli substancje aktywne, które możemy zastosować do ograniczenia i zwalczania muchówki śmietki kapuścianej. 

Preparaty, na które należy zwrócić uwagę w walce z śmietką kapuścianą, to zaprawy insektycydowe, które stosujemy, zaprawiając rzepak. Jednak bardzo istotna jest również odpowiednia stymulacja systemu korzeniowego, która pobudza go do szybszego i lepszego rozwoju. Istotne jest również stosowanie preparatów, które będą wspomagać zabliźnianie ran po uszkodzeniach spowodowanych larwą śmietki kapuścianej, aby zamknąć bramę wnikania groźnych patogenów, między innymi Phomy, czyli suchej zgnilinych kapustnych. Takim produktem, który zapewni nam powyższe, jest właśnie Novobakt R, który potwierdził swoje działania już na kilku tysiącach hektarów rzepaku w całej Polsce. Produkt zawiera dwa szczepy bakterii, które będą stymulowały rozój systemu korzeniowego, a także pomagały w zabliźnianiu ran powodowanych przez tego szkodnika. 

Podsumowując, bardzo istotne w walce ze śmietką kapuścianą są odpowiednia lustracja i zwalczanie już nalatujących muchówek na plantację rzepaku ozimego, aby nie dopuścić do licznego złożenia jaj, co w późniejszym okresie może skutkować licznym żerowaniem larw. Należy pamiętać o progach szkodliwości oraz o bardzo ciężkim, wręcz niemożliwym zwalczaniu larw śmietki kapuścianej. Zabiegi chemiczne należy wykonywać zgodnie ze sztuką, czyli po przekroczeniu progów szkodliwości.