Jak zwalczać słodyszka rzepakowego?

Słodyszek rzepakowy

Słodyszek rzepakowy (Meligethes aeneus L.) uznawany jest za najgroźniejszego szkodnika rzepaku ozimego. Głównym sprawcą uszkodzeń są chrząszcze (podłużnie-owalne, długości 1,5-2,5 mm, barwy czarnej, o zielonym lub niebieskim odcieniu), które po przezimowaniu przelatują na żółto kwitnące rośliny rzepaku ozimego, odżywiając się pyłkiem kwitnących kwiatów (fot. 1). Na kwiatach możemy znaleźć również żerujące larwy słodyszka, jednak nie powodują one strat, ponieważ odżywiają się jedynie pyłkiem. 

Występowanie słodyszka rzepakowego

Słodyszek rzepakowy występuje na terenie całego kraju, pomimo prognozowanej zmniejszającej się liczebności tego szkodnika nadal wyrządza on najwyższe szkody w stosunku do innych szkodników żerujących na rzepaku ozimym. Podczas masowego nalotu słodyszka oraz braku ochrony może dojść do zniszczenia od 75 do 100% pąków kwiatowych. Najbardziej sprzyjające warunki, w których następuje inwazja szkodnika to średnia dobowa temperatura powietrza utrzymująca się na poziomie 15°C. Największe szkody słodyszek rzepakowy powoduje w fazie BBCH 50-57 (faza zielonego pąka) w takim przypadku jeden osobnik uszkadza kilka sąsiadujących ze sobą pąków kwiatowych (fot. 2, 3, 4). Dlatego w tym okresie bardzo ważne jest terminowe i skuteczne zwalczanie tego szkodnika.

^{Kliknij w zdjęcie, aby powiększyć}

Progi szkodliwości dla słodyszka rzepakowego

Do obserwacji ilości chrząszczy bardzo pomocne są częste lustracje pól w tym okresie oraz rozstawione „żółte naczynia”. Jest to najbardziej skuteczny i najczęściej stosowany sposób monitoringu pierwszych nalotów i aktywności owadów na plantacjach rzepaku ozimego. Stosując żółte naczynia, należy przestrzegać kilku podstawowych zasad: 

• kolor naczynia powinien być jak najbardziej zbliżony do koloru kwiatów rzepaku
• przy górnej krawędzi powinny posiadać małe otworki, które zapobiegną przelaniu, w momencie wystąpienia opadów
• do wody należy dodać odrobinę substancji zmniejszającej napięcie powierzchniowe wody np. płyn do mycia naczyń
• pojemnik winien być umieszczony na wysokości roślin i w miarę wzrostu rzepaku regulować jego wysokość
• naczynia ustawić około 20-30 m w głąb plantacji
• naczynia kontrolować regularnie przynajmniej raz na dobę o tej samej porze dnia, najlepiej w południe

Uszkodzenia słodyszkowe na rzepaku często mylone są z uszkodzeniami mrozowymi. Charakterystycznym elementem uszkodzeń na szypułkach jest ich zakończenie krótkim, rozszerzonym znamieniem (dno kwiatowe). 

Stosowanie insektycydów na słodyszka rzepakowego

Stosując insektycydy przeciwko agrofagom, należy przestrzegać zasad integrowanej ochrony roślin:

• przestrzegać ekonomicznych progów szkodliwości,
• na pasach przybrzeżnych intensyfikować ochronę, 
• stosować odpowiednie zmianowanie (nie uprawiać rzepaku po sobie),
• zachowywać izolację przestrzenną pomiędzy plantacjami, 
• zwiększać udział niechemicznych metod zwalczania szkodników,
• odpowiednio dobierać odmiany (wznawiające wcześnie wegetację wiosenną i wcześnie kwitnące).

Jeśli chodzi o chemiczne zwalczanie słodyszka rzepakowego, zwykle wykonuje się kilka zabiegów w trakcie okresu wegetacyjnego. Stosowanie chemicznych zabiegów przeciwko chowaczowi czterozębnemu i brukwiaczkowi powoduje ograniczenie występowania pierwszego nalotu słodyszka. W celu zwalczania Meligethes aeneus L. (słodyszek rzepakowy) stosowane są insektycydy o działaniu głównie kontaktowym i żołądkowym, rzadziej systemicznym. Zalecane środki ochrony roślin stosowane w celu zwalczania słodyszka rzepakowego należą do 5 grup chemicznych: pyretroidy, neonikotynoidy, związki fosforoorganiczne, oksadiazyny oraz pirydyny azometyny. Działają one toksycznie na słodyszka przez 3-6 dni. 

Tegoroczna wiosna charakteryzuje się zmienną pogodą. Temperatura waha się między wieczornymi przymrozkami a wysokimi temperaturami w ciągu dnia. W celu ochrony rzepaku ozimego przed słodyszkiem sięgnąć po środki do ochrony roślin, które przygotowane zostały na bazie substancji aktywnych, działających zarówno w tych niższych, jak i wyższych temperaturach. W celu likwidacji słodyszka rzepakowego można sięgnąć po preparaty do ochrony roślin na bazie neonikotynoidów lub pyretroidów z oferty Ampol-Merol.

Insektycydy stosowane w zwalczaniu słodyszka rzepakowego

• Proteus 110 OD 0,6 l/ha
• Inazuma 130 WG 0,20 kg/ha
• Mospilan 20 SP 0,12 kg/ha
• Carnadine 200 SL 0,18-0,3 l/ha 
• Nexide 060 CS 0,06 l/ha
  
  

Wyzwania w zwalczaniu słodyszka rzepakowego

Coraz poważniejszym  problemem w zwalczaniu słodyszka na rzepaku  jest stopniowe uodparnianie się słodyszka na stosowane pyretroidy. Z tego powodu, podejmując decyzję o chemicznym zwalczaniu słodyszka rzepakowego, należy pamiętać, aby stosować się do założeń zapobiegającym nabierania odporności przez szkodnika, czyli:

• daną substancję aktywną należy stosować tylko raz w sezonie
• stale monitorować poziom wrażliwości agrofagów na pestycydy
• ograniczyć stosowanie substancji aktywnych w regionach, w których nastąpiło uodpornienie
• w przypadku zwalczania populacji odpornych nie należy stosować mieszanin insektycydów
• stosować zalecane dawki (nie zmniejszać ich)
• w przypadku wystąpienia odporności należy niezwłocznie poinformować pracowników Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa