Pchełka rzepakowa

Larwa: biała, o długości 7 mm, z ciemnobrązową głową, ciemnymi plamami i szczotkowatym owłosieniem na tułowiu, na ostatniej części ciała znajdują się dwa kolce skierowane ku górze.
Osobnik dorosły: 3-milimetrowy, granatowo-zielony chrząszcz o metalicznym połysku, owalny.

Mimo niewielkich rozmiarów niektóre owady potrafią wyrządzić naprawdę duże szkody w uprawach. Należy do nich chociażby zaliczana do rodziny stonkowatych pchełka rzepakowa. Sprawdź, co wyróżnia tego chrząszcza, jakie rośliny najczęściej atakuje i jakie są najskuteczniejsze metody jego zwalczania, jeśli już pojawi się na polu.

Jak wygląda pchełka rzepakowa?

Zanim podejmiesz jakiekolwiek kroki mające na celu pozbycie się szkodnika z upraw, powinieneś mieć pewność, że to właśnie pchełka rzepakowa je zaatakowała. Najłatwiej rozpoznać ją po charakterystycznej czarno-zielonej, metalicznej barwie. Samice tego gatunku są nieco większe od samców. Larwy są białe, z ciemniejszą głową i tułowiem pokrytym szczotkowatym owłosieniem oraz dwoma kolcami znajdującymi się na końcu odwłoka. Ciało owada ma owalny kształt, a jego całkowita długość nie przekracza 2-3 mm, przez co w początkowej fazie inwazji bardzo trudno zauważyć ją na roślinach.  Jeśli jednak chrząszcze są już widoczne gołym okiem, oznacza to, że to już najwyższy czas, by rozpocząć ich zwalczanie. 

Jakie rośliny atakuje ten szkodnik?

Tak jak sama nazwa wskazuje, pchełka rzepakowa atakuje przede wszystkim rzepak – zarówno ozimy, jak i jary. Ponadto można spotkać ją również na innych roślinach z rodziny kapustnych, takich jak kapusta, brokuł, kalafior czy brukselka. Niekiedy żeruje także na sałacie czy szpinaku, jednak są to zdecydowanie rzadsze przypadki. 

Jak rozpoznać obecność pchełki rzepakowej?

Kolejny argument przemawiający za tym, by jak najszybciej rozpocząć zwalczanie pchełki rzepakowej, to widoczne zmiany na roślinach. Mają one postać jaśniejszych, niemal przezroczystych plam. Chrząszcze wygryzają bowiem płytkie otwory w górnej części liści, które często bywają nazywane okienkami. Larwy żywią się miękiszem, znajdującym się między dolną a górną blaszką liściową. Dorosłe owady żerują przede wszystkim jesienią, natomiast larwy wiosną i zimą. Na zaatakowanych roślinach można niekiedy zaobserwować również jasne odchody szkodników.

Jeśli zmiany staną się łatwo zauważalne i będą dotyczyły większej liczby roślin, obowiązkowo należy zaplanować zwalczanie larw i chrząszczy w celu ograniczenia szkód. Należy bowiem mieć świadomość, że podgryzanie przez owady znacznie osłabia liście, ogranicza efektywność procesu fotosyntezy i utrudnia roślinom odpowiednie przygotowanie do zimy. Duże uszkodzenia mogą spowodować nawet całkowite obumieranie rzepaku, a tym samym znaczne ograniczenie plonów. 

Skuteczne metody zwalczania pchełki rzepakowej

Do dyspozycji rolników walczących z tym uciążliwym szkodnikiem jest szereg różnorodnych metod, zarówno naturalnych, jak i bazujących na wykorzystaniu środków chemicznych. Wybór konkretnego sposobu zwalczania pchełki rzepakowej zależy od przyjętej koncepcji prowadzenia uprawy, a także od stopnia zaawansowania inwazji.

Ekologiczne metody walki z chrząszczami

To dobry wybór w przypadku gospodarstw, w których unika się stosowania insektycydów. Zwalczanie szkodników metodami naturalnymi sprawdza się, jeśli ich ilość nie jest jeszcze zbyt duża. Jednym z takich sposobów jest przygotowanie uprawy tzw. roślin pułapkowych, a więc gatunków, na których chętnie żeruje pchełka rzepakowa, a które nie są głównym gatunkiem na plantacji. Dzięki temu przynajmniej część owadów przeniesie się na nie, co zmniejszy obciążenie podstawowych upraw i ułatwi ostateczne rozpoznanie szkodnika. 

Ponadto można zdecydować się na wykonanie oprysków na bazie naturalnych substancji odstraszających pchełki rzepakowe. Świetnie sprawdzi się wyciąg z czosnku czy rumianku. Oddziałują one na układ oddechowy i pokarmowy szkodników, ograniczając ich namnażanie. 

Ogromną rolę w ograniczaniu rozprzestrzeniania się pchełki rzepakowej odgrywają też działania prewencyjne. Obejmują one między innymi płodozmian, a więc regularną rotację gatunków uprawianych roślin czy dbanie o czystość upraw, czyli usuwanie chwastów z plantacji i jej najbliższych okolic. 

Skuteczne środki chemiczne przeciwko pchełce rzepakowej

Jeśli naturalne metody się nie sprawdziły albo po prostu zależy Ci na tym, by zwalczanie pchełki rzepakowej przebiegało szybko i było skuteczne, warto rozważyć sięgnięcie po odpowiednio dobrane środki chemiczne. Ważne, by używać ich zgodnie z przeznaczeniem i obowiązkowo stosować się do zaleceń producenta dotyczących dawek czy pór przeprowadzania oprysków. Wówczas można mieć pewność, że ich zastosowanie nie będzie miało szkodliwego wpływu na człowieka i środowisko naturalne. Warto rozważyć również prewencyjne chemiczne zaprawianie nasion, które może uchronić uprawy w przypadku niewielkiej inwazji.

Zarówno w przypadku ekologicznych, jak i chemicznych metod zwalczania pchełki rzepakowej, kluczowe znacznie ma to, by działać odpowiednio szybko. Jeśli zaobserwujesz szkodnika albo objawy jego obecności na roślinach – nie czekaj. Jak najszybciej zastosuj się do opisanych wyżej wskazówek. W ten sposób ochronisz swoje uprawy przed znacznymi stratami i pogorszeniem jakości plonów.