Dlaczego kukurydza?

W płodozmianie kukurydza to cenne źródło powstawania próchnicy. Szczególnie ma to miejsce w uprawie z przeznaczeniem na nasiona, gdzie do gleby wprowadza się znaczną masę resztek pożniwnych.

Po dwu-trzykrotnym przejściu, na danym stanowisku zauważa się podwyższoną żyzność, która bezpośrednio przenosi się na wyższe plony roślin następczych. W glebie substancje organiczne w sposób ciągły podlegają różnym procesom rozkładowym, z czego w konsekwencji tworzy się humus, czyli pożądana próchnica. Stanowi ona jedną z ważniejszych części składowych gleby. Średnio 56% areału w Polsce zawiera poniżej 2% próchnicy, co jest bardzo niepokojące. Z dalszych danych wynika, że wg międzynarodowych konwencji 89% gleb w naszym kraju obejmuje stepowienie z wyraźnymi skutkami suszy co obecnie jest zauważalne.

Stąd też prawidłowa agrotechnika - z wykorzystaniem racjonalnego płodozmianu - oparta na wprowadzaniu bogatej masy organicznej jest w stanie zatrzymać proces zubożania naszych gleb.Obecność samych resztek pożniwnych nie daje rolnikowi gwarancji podwyższania zawartości próchnicy w glebie. Warunkiem jej powstawania jest obecność życia biologicznego, jakim jest prawidłowo rozwijający się edafon glebowy, w którego skład wchodzą: bakterie, grzyby, glony, nicienie, pierwotniaki, znane nam dżdżownice, larwy, owady itd. Kolektywnie prowadzą one bardzo złożone procesy rozkładu materii organicznej w glebie.

Intensywność rozkładu resztek pożniwnych również zależy od: napowietrzenia gleby, jej wilgotności, temperatury oraz liczebności i aktywności biologicznej organizmów glebowych. Z kolei bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na powyższą aktywność i rozmnażanie jest prawidłowy odczyn gleby, który w sposób nieunikniony z czasem spada. Szybkość zmian w dużym stopniu zależy od składu mechanicznego, który decyduje o buforowości, co oznacza, że gleby ciężkie zakwaszają się wolniej, lekkie o wiele szybciej. Przyczyną spadku pH gleby jest:

• szybkie wymywanie wapnia, który po intensywnych opadach łatwo się przemieszcza w głąb profilu glebowego;
• pobieranie go przez rośliny uprawne jako składnik pokarmowy;
• neutralizowanie go przez kwaśne nawozy mineralne czy też wydzielane kwasy korzeniowe.

W związku z tym roczny ubytek wapnia kształtuje się na poziomie od 300 kg CaO na glebach cięższych do nawet 700 kg CaO na glebach lżejszych z jednego hektara. Przekładając powyższe ilości na tradycje nawożenia co 4 lata, wynosi on od 1200 kg CaO do 2800 kg CaO – wapnia reaktywnego, co stanowi od 3 ton do 7 ton na hektar masy dobrego, pylistego nawozu wapniowego. Niedobór wapnia, a w konsekwencji spadek pH gleby w znacznym stopniu ogranicza rozwój życia biologicznego i prowadzi to do powolnego rozkładu resztek pożniwnych. Tak też pozostawiając substancje organiczne na polu, musimy zadbać o właściwy odczyn gleby, który powinien być obojętny z tendencją do lekko kwaśnego na glebach lżejszych.

Według Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu wapnowanie ścierniska po kukurydzy uwalnia więcej kwasów huminowych niż nawozy azotowe na co wskazują wyniki zawarte w poniższej tabeli:

Kolejnym mało docenianym aspektem jest znaczenie wapnia w odżywianiu się roślin. Kukurydza to roślina produkująca olbrzymią biomasę - średnio około 70-90 ton. Jej wymagania pokarmowe na wapń są wyjątkowo wysokie. Do wyprodukowania 1 tony zielonej masy zużywa 2 kg CaO, zatem przy plonie 70 t/ha pobiera 140 kg CaO, a przy 90 t/ha aż 180 kg CaO.Tak też dla prawidłowego rozkładu materii niezbędne jest wapnowanie, ale należy wyraźnie zaznaczyć, że w tym celu należy wykorzystać nawozy o najwyższej rozpływalności, bezpieczne dla życia biologicznego i wprowadzające znaczne ilości dostępnego wapnia dla roślin.

Kukurydza bez względu na kierunek użytkowania jest rośliną o wyjątkowo dużych wymaganiach pokarmowych, które należy pokryć wysokim poziomem nawożenia mineralnego z wykorzystaniem produktów o najwyższej rozpuszczalności czy rozpływalności w wodzie, co dotyczy nawozów wapniowych. W tym celu pod kukurydzę należy zastosować nawozy wapniowe wykazujące najwyższą reaktywność jak: Omya Calciprill 110, Granukal - wapna kredowe granulowane lub dobrze zmielone wapna sypkie: węglanowe Morawica i węglanowe z magnezem Radkowice.

Tab. 1 Skład i właściwości nawozów wapniowych

Sypkie nawozy wapniowe jesienią należy dokładnie wymieszać z glebą, wykonując talerzowanie, którego celem będzie:

• rozdrobnienie części łodyg i korzeni,
• wymieszanie ich z glebą i nawozem wapniowym,
• napowietrzenie,
• zniszczenie rosnących chwastów.

Przed talerzowaniem:

Po talerzowaniu:

Natomiast nawozy granulowane takie jak Omya Calciprill czy Granukal (tab. 1) powstałe w całości z kredy można zastosować w każdym okresie agrotechnicznym i pod wszystkie rośliny uprawne, użytki zielone, sady, warzywa itp.

Omya Calciprill 110 i Granukal to czysta zgranulowana kreda (odmiana 06a lub 07a) o doskonałej rozpływalności - rozpuszczalności i najwyższej, rzeczywistej reaktywności (stąd też skutecznie działają nawet przy niższych dawkach 0,5-0,6 t/ha). Ich ciężar właściwy to około 1,8 kg na 1 litr, co oznacza, że są nawozami ciężkimi i można je stosować również na pola o szerokich ścieżkach powyżej 30 m. Nawóz dostępny jest w opakowaniach big bag, co znacznie ułatwia jego przechowywanie, załadunek, rozładunek i transport.

Kolejnym atutem tych nawozów jest możliwość ich precyzyjnego rozsiewania siewnikami do typowych nawozów granulowanych. Dodatkowo są to idealne produkty dla gospodarstw, które stosują system nawożenia GPS, gdyż dzięki takim nawozom można osiągnąć wyraźne ujednolicenie zróżnicowanego pH na polach i równego plonowania w jego obrębie.

Mówiąc prosto: jeśli ktoś nie wykonał wapnowania z różnych przyczyn, a miał taką potrzebę, to nawozy wapniowe Omya Calciprill 110 i Granukal stają się idealnym rozwiązaniem dla wprowadzenia składnika pokarmowego, jakim jest wapń, utrzymania pH gleby lub jego podwyższenia.

Pamiętajmy, że niedobór wapnia dla roślin uprawnych przy niskim pH gleby szczególnie uwidacznia się np. w okresie intensywnego, wiosennego wzrostu, tworzenia się kolb, łuszczyn i nasion. W skrajnych przypadkach przebiega on w sposób bardzo widoczny - typowy, co daje rolnikowi możliwość prawidłowego zareagowania, ale często zachodzi morfologicznie niezauważalnie, zaniżając plon i pogarszając jego jakość, np. w rzepaku: w okresie wegetacji dobrze zawiązują i wypełniają się łuszczyny, ale z niedoboru wapnia są nietrwałe i łatwo się osypują przed i w czasie zbioru.

Ominięte wapnowanie lub wykonane zbyt późno nawozami o niskiej reaktywności, zmniejsza efektywność nawożenia innymi składnikami pokarmowymi, co dalej osłabia wzrost roślin uprawnych. Zatem mając możliwość wyboru, stosujmy dobre wapna granulowane, gdyż dają nam większą swobodę w planowaniu prac polowych przy zachowaniu wysokiej skuteczności nawożenia. Właściwa agrotechnika i przemyślany dobór nawozów wapniowych w znacznym stopniu może wpłynąć na zwiększenie zawartości próchnicy w glebie, poprawę jej właściwości biologicznych, mechanicznych, sorpcyjnych i fizycznych.

Analiza ekonomiczna jednoznacznie wskazuje, że nakłady poniesione na właściwe nawożenie wapniowe z wykorzystaniem dobrych nawozów podpartych atestem są niewspółmierne do długo osiągalnych korzyści powstałych w produkcji roślinnej.