Jak się objawia zgnilizna twardzikowa w rzepaku ozimym

Zgnilizna twardzikowa Sclerotinia sclerotiorum jest jedną z najważniejszych i najbardziej szkodliwych chorób grzybowych porażających rzepak ozimy podczas okresu wegetacyjnego. Patogenowi temu sprzyja krótka rotacja rzepaku na plantacji. Oznacza to, że, w momencie kiedy siejemy rzepak w rotacji co 2-3 lata możemy spodziewać się dużej presji ze strony tego patogena. Według różnych źródeł straty w plonie na plantacjach niechronionych mogą sięgać od 50 do nawet 70%. Liczne pojawienie się zgnilizny twardzikowej związane jest z dużym nagromadzeniem zarodników przetrwalnikowych, jakimi są sklerocja, które znajdują się w glebie. Do porażenia może dojść również przez zarodniki workowe (askospory), które przenoszone są na plantacje wraz z wiatrem i do zakażenia dochodzi przez kąty liściowe. Jej szkodliwość polega na niszczeniu łodyg i odcinaniu dopływu składników pokarmowych oraz wody dla rozwijających się łuszczyn. Zgnilizna twardzikowa kolejno może powodować wyleganie roślin. Najgroźniejszy moment wystąpienia objawów chorobowych to faza BBCH 70 - w momencie kształtowania łuszczyn.

Czynniki sprzyjające wystąpieniu zgnilizny twardzikowej w rzepaku ozimym:

• Duże nagromadzenie przetrwalników grzybowych w glebie (sklerocjów)
• Duże nagromadzenie zarodników workowych (askospor) w łanie przenoszonych na plantację wraz z wiatrem
• Wysoka wilgotność powietrza
• Gęsty łan
• Wilgotna gleba
• Wysoka wilgotność łanu
• Temperatura powietrza w granicach 20-25°C
• Niska odporność odmiany na wyleganie oraz na zgniliznę twardzikową
  
  

Objawy wystąpienia zgnilizny twardzikowej w rzepaku ozimym:

Pierwsze objawy widoczne są podczas kwitnienia na łodygach, bocznych rozgałęzieniach, a w głównej mierze na kątach liściowych. Jest to znakomite miejsce, które sprzyja rozwojowi grzyba ze względu na gromadzenie się pyłku, który stanowi znakomitą substancję odżywczą dla grzyba. W miejscu, gdzie doszło do infekcji pojawiają się koncentrycznie strefowane szare/białe plamy, które obejmują obwód łodygi. Jednak najbardziej charakterystyczne objawy widoczne są, w momencie kiedy na roślinie pojawia się gęsta, zbita jasno biała grzybnia. W późniejszym czasie pod koniec wegetacji możemy zauważyć białe łodygi, a po ich przekrojeniu - wewnątrz łodygi - znajdują się wyżej wymienione sklerocja, czyli zarodniki przetrwalnikowe. Sklerocja mogą zalegać w glebie nawet 8-15 lat. Zarodnik może kiełkować i jego strzępka grzybni poraża dolne fragmenty łodygi (w przypadku rzepaku), może również porażać korzenie (w przypadku warzyw). Sklerocjum może również wytworzyć apotecjum, które wyrasta ponad powierzchnię ziemi, tworząc charakterystyczne apotecjum, w którym wytwarzane są zarodniki workowe.

Zapobieganie zgniliźnie twardzikowej w rzepaku ozimym:

• Przerwa w uprawie
• Zwalczanie chwastów dwuliściennych
• Przyspieszenie mineralizacji resztek pożniwnych
• Wybór odmian o podwyższonej odporności (Ragnar)
• Siew w optymalnym terminie siewu
• Zabiegi fungicydowe
  
  

Zabiegi fungicydowe - jak je wykonywać, aby efektywnie zwalczyć zgniliznę twardzikową w rzepaku ozimym?

Substancje aktywne o najlepszym działaniu na zgniliznę twardzikową działające zapobiegawczo, leczniczo oraz wyniszczająco:

• Azoksystrobina
• Fluopyram
• Protiokonazol
• Boskalid + Dimoksystrobina
• Prochloraz
• Tebukonazol
• Izopirazam

Walka z patogenem, jakim jest zgnilizna twardzikowa powinna opierać się na dwóch zabiegach. Na zabiegu T2 oraz T3. Zabiegi te powinny zostać wykonane w odpowiednich fazach. Zabieg T2 powinniśmy wykonać w fazie BBCH 59-61, czyli w fazie żółtego pąka lub na początku kwitnienia. Zabieg T3 w zależności od wybranej substancji oraz od daty wykonania zabiegu T2 powinniśmy wykonać w fazie BBCH 65/69 - pełnia/koniec kwitnienia.

Kilka strategii walki z Sclerotinia sclerotiorum:

Powyższe tabelki przedstawiają preparaty, które w swoim składzie posiadają substancje aktywne, które w najlepszy sposób zwalczają nam zgniliznę twardzikową. Na koniec należy jeszcze raz podkreślić, jak ważne jest zwalczanie patogenu, jakim jest zgnilizna twardzikowa która może powodować straty w plonie nawet do 70%. Wykonując powyższe zabiegi, zwalczamy oczywiście dodatkowo jeszcze inne jednostki chorobowe występujące na łuszczynach (szarą pleśń, czerń krzyżowych).