Rdza żółta atakuje zboża ozime

Z uwagi na ocieplanie klimatu i uproszczenia w agrotechnice na naszych polach występuje coraz więcej zagrożeń, które w latach ubiegłych pojawiały się sporadycznie. Obecnie odnotowuje się wzmożone nasilenie agrofagów, które wcześniej występowały marginalnie. Należy tu wymienić takie choroby grzybowe jak: rdza żółta, brunatna plamistość liści DTR, pałecznica zbóż i traw, pleśń śniegowa oraz szkodniki: ploniarka zbożowa, łokaś garbatek czy leń ogrodowy. Obecność chorób i szkodników można zauważyć szczególnie na plantacjach silnie rozwiniętych - gęstych, gdzie występuje uprawa zboże po zbożu oraz zrezygnowano z uprawy płużnej.

Fitopatolodzy zaznaczają, że z nowo rozpowszechniających się chorób najbardziej niebezpieczna jest rdza żółta, która znacznie ogranicza wielkość plonu i jego jakość. Rdza żółta w przeszłości występowała już na terenie Europy Zachodniej. W naszym kraju jej obecność zanotowano po raz pierwszy w 2014 r., kiedy to nowe rasy grzyba Puccinia striiformis zaczęły się intensywnie rozmnażać. Rdza żółta spowodowała wtedy bardzo duże straty w plonie - sięgające 70%, a w niektórych rejonach Polski nawet 100%. Co istotne, zaatakowała również odmiany zbóż, które uznane były wcześniej za odporne na chorobę.

Występowanie rdzy żółtej

Rdza żółta występuje na jęczmieniu jarym, jęczmieniu ozimym, pszenicy jarej, pszenicy ozimej, pszenżycie jarym, pszenżycie ozimym, życie jarym i życie ozimym a szczególnie na ich odmianach genetycznie podatnych. Dotychczas choroba ta atakowała zboża w późniejszych fazach wegetacyjnych (koniec maja - czerwiec) Obecnie pojawia się już wczesną wiosną w okresie chłodów na roślinach silnie rozwiniętych z okresu jesiennego.

Tutaj szczególnie wyróżniają się dwie rasy rdzy żółtej - Warrior i Kranich. Charakteryzują się one elastycznością adaptacyjną do niższych temperatur.

Objawy rdzy żółtej

Rdza żółta atakuje liście i plewki. Zainfekowane części zbóż pokryte są przez żółte lub pomarańczowe, wypukłe poduszeczki (są to skupiska urediniospor), które tworzą paskowy układ na blaszce liściowej. Pojawia się również na w pochwach liściowych i po wewnętrznej stronie plewek, a także na ziarniakach. Grzyb występuje gniazdowo, czyli w skupiskach. Taka gniazdowa aktywność patogenu Puccinia striiformis pomaga gospodarzowi poprawnie zdiagnozować infekcję po widocznych objawach. 

Jakie szkody powoduje rdza żółta w plonie?

Szkodliwość rdzy żółtej ogranicza powierzchnię asymilacyjną miejsc zainfekowanych tzn. liści i plewek. Porażone liście tracą wodę przez nadmierną transpirację, która zachodzi w chorobowo rozerwanych blaszkach liściowych.

Następnie liście zwijają się do środka, co dalej ogranicza ich powierzchnię fotosyntezy. Z kolei znacznie osłabiona transpiracja negatywnie wpływa na pobieranie wody wraz ze składnikami pokarmowymi. A to odbija się na tempie wzrostu i rozwoju roślin. Choroba jest szczególnie niebezpieczna w okresie suszy i wysokich temperatur, kiedy rośliny są odwodnione. Kłosy porażone rdzą żółtą wydają drobniejsze ziarno, co jest wynikiem pasożytniczego rozwoju grzyba na plewkach i ziarniakach. Pozyskujemy wówczas ziarno słabo wykształcone z niską gęstością i niską zawartością białka, o dużej zawartości mykotoksyn. Znacznie spada wartość plonu, a nawet ogranicza się jego możliwość sprzedaży.

Progiem szkodliwości dla fazy:

• BBCH 21-29 jest 30% liści z pierwszymi, nawet pojedynczymi objawami, które mogą pojawiać się do fazy nawet 2. kolanka (BBCH 32);
• BBCH 30-39 jest 10% porażonej powierzchni liścia podflagowego;
• BBCH 51-59 są pierwsze objawy porażenia na liściu flagowym lub podflagowym;
• BBCH 72 jest porażenie plewek w kłosach.
  
  

Jak zwalczyć rdzę żółtą w zbożach?

Rośliny porażone przez rdzę żółtą koniecznie potrzebują wsparcia poprzez zastosowanie skutecznych środków ochrony roślin. Rdza żółta, inaczej zwana rdzą paskowaną, stanowi jedną z najgroźniejszych patogenów dla upraw, dlatego należy podejść do jej zwalczania w sposób przemyślany.
Najwyższe efekty w walce z patogenem odnoszą substancje aktywne z grupy triazoli. Charakteryzują się one szybkim działaniem interwencyjnym - wyniszczającym. Należy tu wymienić bardzo skuteczny tebukonazol w najlepszej formulacji EW w preparacie Orius Extra 250 EW czy Tarcza Łan 250 EW; metkonazol w produkcie Micosar 60 SL lub Plexeo 60 EC; protiokonazol w Poleposition 300 EC; bromukonazol w Sakura 274 EC lub Soleil 274 EC oraz prochloraz w Mondatak 450 EC lub Mirage 450 EC. Jednak najskuteczniejszy efekt uzyskamy stosując ich mieszaniny. Są one szczególnie przeznaczone do typowej ochrony kłosa T3.

Rdza żółta ma 10-12-dniowy czas inkubacji, zatem następne pokolenie patogenu może pojawić się po około 2 tygodniach po kolejnej infekcji. Dlatego też wysoce skuteczna ochrona roślin zbożowych opiera się nie tylko na działaniu interwencyjnym, ale również na zabezpieczeniu roślin przed kolejnymi infekcjami i dalszym rozwojem choroby.

Idealnym rozwiązaniem jest pakiet Elatus Plus ZBOŻA z oferty Ampol-Merol. To rozwiązanie zapewnia producentowi rolnemu szybkie działanie wyniszczające oraz dodatkowo zabezpiecza rośliny na długi okres wegetacyjny przed wieloma chorobami liści i kłosa. W pakiecie Elatus Plus Zboża znajduje się preparat Elatus Plus i Sakura 274 EC. Daje to w sumie 3 substancje aktywne, tzn. 2 triazole (wspomniany tebukonazol oraz bromukonazol) i najnowsza substancja czynna z grupy karboksyamidów - solatenol - benzowindyflupyr (SDHI). To solatenol długo i na bardzo wysokim poziomie zabezpiecza rośliny przed dalszymi infekcjami patogenów jak rdze, septorioza liści i plew i DTR.

Przy obecnej zmianie klimatu i wysokich stopniach infekcji Elatus Plus ZBOŻA to idealne rozwiązanie T2, które sprawdza się w ochronie liścia i zabezpieczeniu kłosa. Prowadzi ono do stabilizacji plonu oraz osiągnięcia zamierzonych planów.