Omacnica prosowianka

Motyl: długości 15 mm i 30 mm rozpiętości skrzydeł.
Dorosłe gąsienice: 2,5-centymetrowe, żółtawobrązowe z ciemną linią na grzbiecie i licznymi brodawkami.

Ten motyl z rodziny wachlarzykowatych jako gąsienica stanowi poważne zagrożenie dla upraw. Dorosłe osobniki mają rozpiętość skrzydeł około 20-30 mm i charakterystyczne, poprzeczne pasy na przednich skrzydłach, podczas gdy ich larwy osiągają do 20 mm długości i mają kolor od żółtozielonego do brązowego. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, czym jest omacnica prosowianka i na czym polega jej oprysk i zwalczanie biologiczne w kukurydzy, przeczytaj nasz artykuł na ten temat!

Omacnica prosowianka – charakterystyka i cykl życiowy

Cykl życiowy tego owada rozpoczyna się wczesną wiosną, kiedy to motyle wykluwają się z poczwarek i składają jaja na roślinach. Po kilku dniach wylęgają się z nich gąsienice, które natychmiast zaczynają żerować na młodych liściach kukurydzy, przechodząc przez kilka stadiów larwalnych. Gdy osiągną pełny rozwój, przepoczwarczają się w glebie, a po kilku tygodniach na świat przychodzą nowe osobniki dorosłe, zamykając cykl życiowy.

W cieplejszych regionach omacnica prosowianka może wydać na świat kilka pokoleń w ciągu roku, co znacznie zwiększa ryzyko uszkodzeń upraw. Nic więc dziwnego, że standardowym postępowaniem w przeciwdziałaniu temu gatunkowi są opryski i metody zwalczania biologicznego.

Przyczyny masowego występowania omacnicy prosowianki

Masowe występowanie omacnicy prosowianki jest efektem szeregu czynników, w tym głównie zmian klimatycznych oraz intensyfikacji produkcji rolniczej. Cieplejsze i dłuższe lata sprzyjają szybszemu rozwojowi i zwiększonej liczbie pokoleń owada w ciągu sezonu wegetacyjnego. Ponadto monokultury, a szczególnie rozległe uprawy kukurydzy, tworzą idealne warunki dla rozmnażania się i rozprzestrzeniania tego szkodnika. To oznacza konieczność stosowania oprysków i zwalczania biologicznego.

Brak naturalnych wrogów w wyniku stosowania szerokospektralnych pestycydów prowadzi do zaburzenia naturalnej równowagi i umożliwia szkodnikom szybkie rozmnożenie w kukurydzy. Innym czynnikiem jest globalny handel roślinami i produktami rolnymi, który umożliwia przenoszenie omacnicy prosowianki na nowe tereny. Wszystko to sprawia, że konieczne jest jej zwalczanie, m.in. biologiczne i za pomocą oprysków.

Skutki inwazji omacnicy prosowianki na uprawy kukurydzy

Gąsienice tego szkodnika żerują na różnych częściach rośliny, co prowadzi do znacznych strat w plonach. Uszkodzenia obejmują:

• perforacje liści,
• zjedzenie zawiązków kolb,
• przerywanie przewodów transportujących składniki odżywcze.

Wszystko to skutkuje osłabieniem roślin i zmniejszeniem ich wartości handlowej. Uszkodzone płody rolne stają się podatne na infekcje patogenami, takimi jak grzyby i bakterie, które mogą wnikać przez otwory wygryzione w kukurydzy przez gąsienice omacnicy prosowianki. Zwalczanie biologiczne i poprzez opryski staje się zatem niezbędne.

Niekiedy skutki inwazji szkodnika są widoczne dopiero w późniejszym okresie wzrostu roślin uprawnych, gdy rolnicy odkrywają uszkodzone kolby podczas zbiorów. Straty te są szczególnie dotkliwe, gdyż redukują zarówno ilość, jak i jakość zbieranego ziarna. W skrajnych przypadkach, gdy atak omacnicy jest intensywny i niezakłócony, możliwe jest utracenie nawet całego plonu kukurydzy. Omacnica prosowianka jest zatem poważnym zagrożeniem, przeciw któremu należ podejmować konkretne działania obejmujące m.in. opryski i zwalczanie biologiczne.

Metody zwalczania omacnicy prosowianki – od biologicznych po oprysk

Jednym ze sposobów przeciwdziałania szkodnikowi jest wykorzystanie jego naturalnych wrogów, takich jak:

• drapieżne owady,
• pasożyty,
• patogeny, które mogą regulować liczebność populacji szkodnika w kukurydzy.

Wśród tych patogenów wyróżnia się np. kruszynki (trichogramma) – małe błonkówki, które składają swoje jaja w jajach omacnicy prosowianki, uniemożliwiając ich rozwój. Stosuje się też bakterie bacillus thuringiensis (Bt), które produkują toksyny śmiertelne dla gąsienic, ale nieszkodliwe dla ludzi i większości innych organizmów.

Oprysk, czyli nie biologiczna, a chemiczna metoda zwalczania szkodnika, to często ostatnia linia obrony przed nim. Używa się w tym celu insektycydów o działaniu kontaktowym, żołądkowym lub systemicznym. Chociaż są skuteczne w ochronie kukurydzy, ich niewłaściwe stosowanie może prowadzić do rozwoju odporności wśród owadów oraz negatywnie wpływać na środowisko i zdrowie ludzi.

Unikaj szkód wynikających z obecności omacnicy prosowianki

Gdyby sporządzić listę największych szkodników rolnych na polskich polach, z pewnością znalazłaby się na niej omacnica prosowianka. Na szczęście zwalczanie biologiczne i w ostateczności odpowiednio prowadzone opryski mogą skutecznie uniemożliwić jej rozwój, chroniąc kukurydzę i płody rolne. Warto postępować w taki sposób, aby nie dopuścić do obecności tego szkodnika, a tym samym uniknąć potencjalnie bardzo dużych strat wynikających z jego działalności. Profilaktyka jest zawsze lepsza niż leczenie – również, a raczej przede wszystkim w rolnictwie!