Fuzarioza kłosów

Nazwa inaczej:

Pleśnienie kłosów

Uprawa:

Jęczmień jary, Jęczmień ozimy, Pszenica jara, Pszenica ozima, Pszenżyto jare, Pszenżyto ozime, Żyto jare, Żyto ozime

Czas występowania:

Żyto, jęczmień: pod koniec kwitnienia jęczmienia; pszenica, pszenżyto: pod koniec kwitnienia, najczęściej w fazie dojrzałości mlecznej ziarna

Szkodliwość:

Obniżenie MTZ, nagromadzenie mikotoksyn w ziarnie

Miejsce infekcji:

Kłosy

Objawy choroby:

Żyto, jęczmień: bielenie całych kłosów, a  następnie biały lub lekko różowy, albo jasnopomarańczowy nalot grzybni (poszczególnych pięterek w kłosie), przedwczesne żółknięcie plewek, szczerbowatość kłosów
Pszenica, pszenżyto: kłosy bieleją w całości lub na pięterkach, plewki przedwcześnie żółkną, na zaatakowanych partiach rośliny pojawia się biały, różowy lub pomarańczowy nalot grzybni

OPIS

Jest to choroba, którą wywołują grzyby nazywane mianem fuzariów. Źródłem choroby jest głównie zakażone lub zanieczyszczone ziarno siewne, a także resztki pożniwne, gleba oraz chwasty. Fuzarioza kłosów może powodować znaczne straty w wysokości uzyskanego plonu i obniża jego jakość. Co więcej grzyby wywołujące chorobę wytwarzają silne mykotoksyny, które są trujące zarówno dla ludzi, jak i dla zwierząt. Chcesz dowiedzieć się więcej o fuzariozie kłosów jęczmienia lub pszenicy? Może interesuje Cię zwalczanie lub oprysk zbóż? Jeżeli tak, to czytaj dalej.

Fuzarioza kłosów pszenicy, jęczmienia - co to?

W wielu rejonach świata uznawana jest za jedną z najistotniejszych chorób upraw pszenicy. Za chorobę odpowiedzialne są trzy gatunki z rodzaju Fusarium:

  • F avenaceum (Gibberella avenacea)
  • F. graminearum (Gibberella zeae)
  • F. culmorum a także grzyb Microdochium nivale (Monographella nivalis)

Fuzarioza kłosów atakuje przede wszystkim zboża ozime - pszenicę oraz pszenżyto. Najbardziej szkodliwa jest dla pszenicy twardej i pszenicy zwyczajnej, chociaż atakuje także inne odmiany zbóż - poczynając od żyta, przez jęczmień i skończywszy na owsie. Infekcja rośliny prowadzi do redukcji plonu. W momencie gdy porażone ziarno użyte jest do reprodukcji, to infekcja negatywnie wpływa również na kiełkowanie i rozwój siewek.

Każdy z gatunków grzyba wyróżnia się innym optium termicznym. Rozwojowi choroby sprzyjają łagodna jesień i zima oraz chłodna i mokra wiosna, a także temperatury wynoszące od 5 do 26 stopni Celsjusza oraz wysoka wilgotność. Rozwojowi sprzyja także silne nasłonecznienie w okresie wegetacji, a także jednostronny płodozmian, który opiera się na zbożach. Co ważne, zastosowanie kukurydzy może wręcz nasilić występowanie choroby w późniejszych uprawach zbóż. Zarodniki konidialne tworzą się na resztkach pożniwnych oraz na obumarłych dolnych liściach, a następnie, wraz z kroplami deszczu, przedostają się na górne części roślin. Właśnie w ten sposób fuzarioza kłosów wraz z zainfekowanym materiałem siewnym rozprzestrzenia się między polami.

Fuzarioza kłosów - objawy

Pierwsze zauważalne objawy pojawiają się na kłosach w fazie dojrzałości mlecznej ziarna. Fuzarioza powoduje blaknięcie - jest to pierwszy znak sugerujący, że doszło do porażenia patogenem. W warunkach wysokiej wilgotności rośliny pokrywają się nalotem, najczęściej koloru białego. Początkowo zauważalne jest jedynie przebarwienie pojedynczych kłosków, które z czasem ulega zwiększeniu. W przypadku mocno zaatakowanych roślin pojawiają się różowe, lekko czerwone zarodniki grzyba, które zlokalizowane mogą być zarówno na plewach, plewkach czy osadce kłosowej, jak i na źdźble u nasady. Na nalocie zaobserwować można pomarańczowe lub łososiowe sporodochia.

Porażeniu mogą ulegać także ziarniaki, które po zainfekowaniu ulegają zniekształceniu. Porażone ziarniaki różnią się od zdrowych zarówno wielkością, jak i kształtem, a na ich powierzchni możemy zauważyć grzybnię oraz zarodniki. Fuzarioza kłosów zielonych sprawia, że przestają one asymilować i częściowo lub całkowicie zamierają. Co ciekawe, w przypadku pszenicy mają one identyczny pokrój, jak zdrowe rośliny, natomiast w przypadku żyta porażona część rośliny zostaje widocznie zwężona.

Fuzarioza kłosów - zwalczanie i zapobieganie

Grzybnia patogenów może przetrwać na ziarniakach, a następnie wraz z nimi przedostać się do podłoża w trakcie siewu. W resztkach pożniwnych zbóż patogeny mogą nawet przetrwać zimę. Niezbędne jest stosowanie podorywki i głębokiej orki jesiennej, a także odpowiedniego materiału siewnego. Niezwykle ważne jest również dokładne przyoranie porażonej plantacji.

Kluczem do zapobiegania infekcji jest właściwe nawożenie, w racjonalnych ilościach i przy użyciu odpowiednich środków. W celach zapobiegawczych poleca się również dobór odmian cechujących się wzmożoną odpornością na infekcję. Największe znaczenie w zapobieganiu choroby ma jednak płodozmian. Należy zachować odpowiednią przerwę między uprawą pszenicy i jęczmienia, a jednocześnie unikać monokultury tych gatunków. Niemniej jednak, zwalczanie choroby sprowadza się do stosowania odpowiednich środków chemicznych. Jedną z najpopularniejszych metod zwalczania infekcji są opryski.

Fuzarioza kłosów - oprysk

Chociaż faza rozwojowa rośliny nie ma wpływu na skuteczność zastosowanego fungicydu, to zaleca się, by oprysk wykonywać już w przypadku zauważenia pierwszych objawów choroby. Opryski powinny być wykonywane za pomocą skutecznych środków chemicznych do zwalczania tego rodzaju grzybów.

Produkty na fuzariozę kłosów

Masz pytania?

Nasi Eksperci czekają z odpowiedzią

Używamy plików cookies

Ampol-Merol i jego kontrahenci używają cookies i podobnych technologii m.in. w celach: reklamowych, statystycznych oraz świadczenia usług. Jeżeli nie zmienisz ustawień, cookies będą zapisywane w pamięci Twojego urządzenia. Więcej w Polityce prywatności.