Ochrona okołokwitnieniowa to ostatni z serii zabiegów fungicydowych w rzepaku. Możemy podejść do niej w dwojaki sposób. Jednorazowy zabieg kwitnieniowy na tzw. opadanie płatka bądź podwójna ochrona kwitnącego rzepaku - I zabieg w fazie BBCH 59/61 i II zabieg w fazie BBCH 65/67. 

W obecnym sezonie 2025 kwitnienie rzepaku nastąpiło zdecydowanie szybciej o ok. 14 dni w porównaniu do lat ubiegłych. Obecny brak opadów może skutkować zmianą podejścia do ochrony. Wielu rolników skupia się tylko na jednym zabiegu, dodatkowo wybierając substancje z grupy triazoli. 

Jednak na chwilę obecną nie wiemy, jaki będzie przebieg warunków pogodowych. Z tego powodu nasza rekomendacja to wykonanie dwóch zabiegów okołokwitnieniowych oraz wybranie odpowiedniego produktu, który będzie zawierał w swoim składzie grupę SDHI (karboskyamidy) i dodatkowo partnera reprezentującego grupę triazoli.

Jak zwalczyć zgniliznę twardzikową w rzepaku? 

Zgnilizna twardzikowa Sclerotinia sclerotiorum jest jedną z najważniejszych i najbardziej szkodliwych chorób grzybowych porażających rzepak ozimy podczas okresu wegetacyjnego. Patogenowi temu sprzyja krótka rotacja rzepaku na plantacji. Oznacza to, że w momencie kiedy siejemy rzepak w rotacji co 2-3 lata, możemy spodziewać się dużej presji ze strony tego patogena. Według różnych źródeł straty w plonie na plantacjach niechronionych mogą sięgać od 50 do nawet 70%. Liczne pojawienie się zgnilizny twardzikowej związane jest z dużym nagromadzeniem zarodników przetrwalnikowych, jakimi są sklerocja, które znajdują się w glebie.

Zdjęcie 1

Do porażenia może dojść również przez zarodniki workowe (askospory), które przenoszone są na plantacje wraz z wiatrem i do zakażenia dochodzi przez kąty liściowe. Jej szkodliwość polega na niszczeniu łodyg i odcinaniu dopływu składników pokarmowych oraz wody dla rozwijających się łuszczyn. Zgnilizna twardzikowa kolejno może powodować wyleganie roślin. Najgroźniejszy moment wystąpienia objawów chorobowych to faza BBCH 70 - w momencie kształtowania łuszczyn. 

Czynniki sprzyjające wystąpieniu:

1. Duże nagromadzenie przetrwalników grzybowych w glebie (sklerocjów)
2. Duże nagromadzenie zarodników workowych (askospor) w łanie przenoszonych na plantację wraz z wiatrem
3. Wysoka wilgotność powietrza
4. Gęsty łan
5. Wilgotna gleba
6. Wysoka wilgotność łanu
7. Temperatura powietrza w granicach 20-25°C
8. Niska odporność odmiany na wyleganie oraz na zgniliznę twardzikową

Objawy wystąpowania zgnilizny twardzikowej 

Pierwsze objawy widoczne są podczas kwitnienia na łodygach, bocznych rozgałęzieniach, a w głównej mierze na kątach liściowych. 

Zdjęcie 2

Jest to znakomite miejsce, które sprzyja rozwojowi grzyba ze względu na gromadzenie się pyłku, który stanowi dla niego znakomitą substancję odżywczą. W miejscu, gdzie doszło do infekcji, pojawiają się koncentrycznie strefowane szare/białe plamy, które obejmują obwód łodygi. Jednak najbardziej charakterystyczne objawy widoczne są w momencie kiedy na roślinie pojawia się gęsta, zbita jasno biała grzybnia (zdjęcie 3). W późniejszym czasie pod koniec wegetacji możemy zauważyć białe łodygi, a po ich przekrojeniu - wewnątrz łodygi - znajdują się wyżej wymienione sklerocja, czyli zarodniki przetrwalnikowe (zdjęcie 4). Sklerocja mogą zalegać w glebie nawet 8-15 lat. Zarodnik może kiełkować i jego strzępka grzybni poraża dolne fragmenty łodygi (w przypadku rzepaku), może również porażać korzenie (w przypadku warzyw). Sklerocjum może również wytworzyć apotecjum, które wyrasta ponad powierzchnię ziemi, tworząc charakterystyczne apotecjum, w którym wytwarzane są zarodniki workowe.  

Zdjęcie 3

Zdjęcie 4

Zabiegi fungicydowe - jak je wykonywać, aby efektywnie zwalczyć zgniliznę twardzikową?

Substancje aktywne o najlepszym działaniu na zgniliznę twardzikową działające zapobiegawczo, leczniczo oraz wyniszczająco: 

1. Izofetamid
2. Fluopyram
3. Boskalid 
4. Azoksystrobina
5. Protiokonazol
6. Difenokonazol
7. Tebukonazol

Walka z patogenem, jakim jest zgnilizna twardzikowa, powinna opierać się na dwóch zabiegach, o czym wspominaliśmy powyżej (na zabiegu T2 oraz T3). Zabiegi te powinny zostać wykonane w odpowiednich fazach. Zabieg T2 powinniśmy wykonać w fazie BBCH 59-61, czyli w fazie żółtego pąka lub na początku kwitnienia. Zabieg T3 w zależności od wybranej substancji oraz od daty wykonania zabiegu T2 powinniśmy wykonać w fazie BBCH 65/69 - pełnia/koniec kwitnienia.

Produkty do walki z Sclerotinia sclerotiorum:

Powyższa tabelka przedstawia preparaty, które w swoim składzie posiadają substancje aktywne, które w najlepszy sposób zwalczają nam zgniliznę twardzikową. 

Nowość w ochronie fungicydowej rzepaku!

Najnowszym rozwiązaniem, na którym należałoby się skupić chociażby z powodu możliwości rotacji substancji, która nie jest powszechnie stosowana w rzepaku ozimym, to preparat Kryor. Preparat zawiera substancje z grupy SDHI - izofetamid. 

Izofetamid to jedyny przedstawiciel rodziny chemicznej (grupa FRAC 7) amidfenylo-okso-etylo-tiofenowy. W przeciwieństwie do karboksyamidów pirydynowych i karboksyamidów pirazolowych, izofetamid ma elastyczną grupę wiązań umożliwiającą łatwiejsze wejście do kieszeni wiążącej SDHI. Preparat Kryor jest w formulacji SC zawierający 400 g izofetamidu w litrze. Kryor jest zarejestrowany w dawce 0,8 l/ha w fazie BBCH 61-69 (okres kwitnienia). Należy jeszcze dodać, że izofetamid działa miejscowo ogólnoustrojowo (przemieszcza się translaminarnie w roślinie), skutecznie zwalczając zgniliznę twardzikową, gdy jest stosowany zapobiegawczo. 

Firma Ampol-Merol chce Państwu zaproponować Kryor jako rozwiązanie z partnerem zawierającym grupę triazoli. Mamy do dyspozycji dwa rozwiązania:

Kryor 0,5 l/ha + Tores 250 EC 0,5 l/ha
To rozwiązanie zawiera w swoim składzie izofetamid połączony z difenokonazolem. 

Drugie rozwiązanie to:

Kryor w dawce 0,5 l/ha + Joust 250 EC 0,5 l/ha
Jest to ozwiązanie zawierające w swoim składzie izofetamid oraz protiokonazol. Te dwie propozycje świetnie będą zwalczały nam zgniliznę twardzikową, ale nie tylko.

Sprawdzą się również w zwalczaniu takich chorób jak: czerń krzyżowych czy szarą pleśń. Wybór partnera należy do Państwa. Najważniejsze, aby pamiętać o rotacji substancji aktywnych.

Więcej informacji na temat produktu oraz jego działania znajdziecie w Naszym najnowszym materiale na YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=v_pHWC8ONkM

Na koniec należy jeszcze raz podkreślić, jak ważne jest zwalczanie patogenu, jakim jest zgnilizna twardzikowa która może powodować straty w plonie nawet do 70%. Wykonując powyższe zabiegi, zwalczamy oczywiście dodatkowo jeszcze inne jednostki chorobowe występujące na łuszczynach (szarą pleśń, czerń krzyżowych). 

Przydatne linki:

Zgnilizna twardzikowa – jak i kiedy zwalczać?
Jak uratować rzepak? Zabieg na opadający płatek krok po kroku