Dane z deklaracji obszarowych ARiMR

W ostatnich latach areał uprawy kukurydzy w Polsce utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie i wynosi prawie 2 mln ha. Dane z deklaracji obszarowych ARiMR pokazują bardzo stabilny poziom uprawy tego gatunku na przestrzeni 3 ostatnich lat. Powierzchnia uprawy kukurydzy wynosiła odpowiednio: 2022 – 1.859.537, 2023 – 1.858.982, 2024 – 1.814.927 ha. (link do pełnego zestawienia). Jak wynika z powyższego zestawienia, areał uprawy kukurydzy, pomimo różnych zawirowań związanych z ceną skupu surowca, sprowadzaniem towaru z zagranicy czy innych uwarunkowań, jest bardzo stabilny i mało wrażliwy na różne czynniki.

Kukurydza - zagrożenia ze strony szkodników i chorób

Wysokie zainteresowanie i spopularyzowanie uprawy kukurydzy przyniosło także rosnące zagrożenia ze strony szkodników oraz chorób. Kukurydza, jako roślina zbożowa, jest również porażana przez grzyby z rodzaju fuzarium, ale w ich wnikaniu do roślin mają swojego sprzymierzeńca, jakim jest jeden z najbardziej szkodliwych owadów, tj. omacnica prosowianka. Motyl ten (ćma) składa jaja w okresie wiechowania kukurydzy, a z jaj wylęgają się bardzo żarłoczne gąsienice, które, wgryzając się do wnętrza roślin, otwierają wrota, także do wnikania grzybów.

Kukurydza w naszym rejonie uprawy jest porażana głównie przez głownie i fuzariozy, ale w niekorzystnych warunkach może być porażana przez wiele innych (link do szerszej listy chorób kukurydzy).

Zwalczanie szkodników w kukurydzy

Zwalczanie samego szkodnika jest bardzo trudne ze względu na fazę rozwojową kukurydzy. Zabieg powinien być wykonany w okresie nalotu i składania jaj przez szkodnika. Kukurydza w tym czasie jest już bardzo duża, bo w okresie wiechowania osiąga wysokość ponad 2 m wysokości, co uniemożliwia wjazd standardowym opryskiwaczem. Jedynie nieliczne gospodarstwa, które dysponują opryskiwaczami szczudłowymi, wykonują zabiegi w tym okresie. Więcej na temat samego szkodnika, jak i jego ograniczania można przeczytać w publikacjach specjalisty IOR, pana Pawła Beresia, który na co dzień zajmuje się tematyką szkodników, w tym także szkodników w kukurydzy. (link do publikacji).

Omacnica prosowianka w kukurydzy

Szkodliwość tego owada w kukurydzy jest bardzo duża, o czym przekonali się rolnicy uprawiający kukurydzę za oceanem (USA i Kanada), gdzie w ubiegłym stuleciu, przed wprowadzeniem odmian GM, był to jeden z najważniejszych szkodników. Obecnie po 20-25 latach uprawy odmian kukurydzy z genem odporności na tego owada, obserwuje się przełamanie odporności, a więc zagrożenie pojawia się na nowo. Specjalista IOR (Paweł Bereś), z którym korespondowałem w lipcu tego roku, przypuszcza, że w Polsce może lokalnie pojawiać się rasa dwupokoleniowa, która występuje w południowych Niemczech i przypuszczalnie może występować także u nas. Jednak aby to stwierdzić potrzebne są badania genetyczne.

Stopień porażenia kukurydzy omacnicą prosowianką

Jeżdżąc po kraju, można dostrzec różny stopień porażenia kukurydzy omacnicą prosowianką. Często zdarzają się takie plantacje, gdzie porażenie jest bardzo duże. Na niektórych plantacjach sytuacja wygląda następująco:
Porażenie omacnicą prosowianką stanowi chyba 90-100% plantacji. Praktycznie każda odmiana i każda roślina ma oznaki żerowania omacnicy. Jest to już duży problem. Pomimo że w rzędach nie wygląda to źle, bo połamanych jest jakieś 10-15%. Większość roślin na razie stoi i czeka na silniejszy wiatr, aby się położyła... W większości kolb są oznaki żerowania, odchody, i fuzarioza w miejscach, gdzie gąsienica otworzyła wrota dla grzyba. W osadce kolb i w pozostawionej ścierni owady szykują sobie legowisko na zimę. 

Jak skutecznie ograniczyć liczebność szkodnika?

Bez mulczera i dobrego rozdrobnienia tych twardych części roślin (osadka i ścierń) nie ma mowy o niszczeniu owadów. Większość z nich przezimuje i w następnym roku rozpocznie swój cykl rozwojowy. W związku z tym skuteczne ograniczanie populacji tego owada na kolejne lata, to dokładne rozdrobnienie twardych części roślin (osadki i ścierni), które służą jako legowiska dla gąsienic. Drobne pocięcie tych części roślin, wraz z owadami, daje największe szanse na ograniczenie populacji szkodnika. Tak więc mechaniczne zabiegi w kukurydzy – mulczowanie, a także używanie sieczkarni w kombajnie w trakcie zbioru, do rozdrabniania wylatujących osadek kolb, to sprawa kluczowa.

Duże zęby tnące urządzeń mechanicznych wykonują doskonałą pracę, przygotowując pole do uprawy, czyli wymieszania rozdrobnionych resztek kukurydzy z glebą. Zanim jednak wymieszamy je z glebą, warto także zastosować preparat mikrobiologiczny Synergia Split. Produkt zawiera w swoim składzie bakterie i grzyby, łącznie 7 różnych mikroorganizmów, które będą oddziaływały na szybsze zagospodarowanie rozdrobnionych części roślin.

Jak działa Synergia Split?

„Synergia Split zawiera wyselekcjonowane bakterie i grzyby wydzielające enzymy hydrolityczne, które przyspieszają rozkład składników słomy – celulozy, hemicelulozy i ligniny. Dzięki temu szybciej i w większej ilości uwalniają się składniki pokarmowe do gleby, które są bezpośrednio dostępne dla roślin uprawnych.”

Obecnie trwa wzmożony okres koszenia kukurydzy na ziarno. Przyspieszony zbiór podyktowany jest korzystnymi warunkami pogodowymi i szybszym dosychaniem ziarna na polu. Skoszone plantacje kukurydzy na przełomie września i października mogą być szybko uprawione. Szybkie wprowadzenie mikroorganizmów na resztki pożniwne, a później do gleby, umożliwi grzybom i bakteriom dobry rozwój w sprzyjających warunkach glebowych przez okres długiej, ciepłej jesieni.