Słonecznik – wykorzystanie i korzyści z uprawy

2022 rok był rekordowy pod względem powierzchni uprawy słonecznika w Polsce. Tym gatunkiem obsiane było prawie 65 tys. ha. To ponad trzykrotnie więcej niż w 2021 roku (19,5 tys. ha) i o ponad 16 tys. ha więcej niż wynosi areał uprawy soi w naszym kraju.

Uprawa słonecznika w Polsce

W Polsce uprawiany jest przede wszystkim na cele paszowe. W 2022 roku polscy rolnicy zebrali 63 tys. ton słonecznika, prawie dwa razy więcej niż w roku wcześniejszym i 4 razy więcej niż w 2020. Na tak dynamiczny wzrost uprawy tego gatunku wpływ miało kilka czynników, m.in. łatwość w uprawie, stosunkowo niskie wymagania glebowe oraz dobra tolerancja na okresowe niedobory wody.

Wymagania glebowo-klimatyczne

Podobnie jak większość gatunków roślin, słonecznik daje najwyższe plony na glebach żyznych – czarnoziemach i na czarnych ziemiach, jednak ze względu na bardzo silnie rozwinięty, palowy system korzeniowy słonecznik dobrze radzi sobie na glebach słabych i bardzo słabych. Słonecznik z powodzeniem może być uprawiany na większości stanowisk. Najlepiej wysiewać go jednak na gruntach klas I–IVb. 

Słonecznik jest gatunkiem rośliny ciepłolubnej, dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na optymalny termin siewu, który powinien rozpocząć się wtedy, gdy temperatura gleby na głębokości siewu wynosi 8–10°C. Nadaje się do uprawy w średnich temperaturach rocznych od 8°C i powyżej (średnia temperatura 14°C od kwietnia do września). Mimo iż uchodzi za gatunek dość dobrze radzący sobie z okresowymi niedoborami wody, to jednak niezbędne jest dostateczne zapotrzebowanie w wodę w okresie kwitnienia (od połowy do końca lipca).

Agrotechnika uprawy

Słonecznik jako „nowa roślina” wysiewany jest coraz częściej na polach w wielu zakątkach Polski. Jego dobrze rozwinięty system korzeniowy poprawia strukturę gleby i działa jak naturalny głębosz. Jest to gatunek z rodziny astrowatych, dlatego idealnie nadaje się do przełamania monokultury zbożowo-kukurydzianej. Nie jest jednak tolerancyjny na uprawę w monokulturze, dlatego przerwa w jego uprawie na danym stanowisku powinna wynosić 4–5 lat. 

Ochrona w uprawie tego gatunku koncentruje się przede wszystkim na odchwaszczaniu. Słonecznik uprawia się najczęściej w szerokim rozstawie rzędów (45-75 cm), z tego względu jest on narażony na dużą konkurencję ze strony chwastów szczególnie na początkowych etapach wzrostu. Technologia ochrony herbicydowej w tym gatunku uzależniona jest od typu odmiany, jaka została wysiana. Na rynku oferowane są odmiany klasyczne, a także mieszańce z odpornością na tribenuron metylu (technologia Express Sun) oraz na imazamoks (technologia Cleardfield).