Rdza źdźbłowa zbóż i traw

Nazwa inaczej:

Rdza letnia, rdza czarna, zaraza zbóż

Uprawa:

Żyto jare, Żyto ozime

Czas występowania:

Pod koniec czerwca

Szkodliwość:

Znaczne straty plonu

Miejsce infekcji:

Pochwy liściowe, blaszki liściowe, źdźbła

Objawy choroby:

OPIS

To jedna z najbardziej rozpowszechnionych chorób grzybowych roślin uprawnych oraz traw. Rdza źdźbłowa może znacznie zmniejszać plony (w przypadku szczególnie podatnych gatunków zbóż i braku odpowiednio szybkiej reakcji na symptomy zakażenia nawet o 100%) oraz wpływać negatywnie na jakość pozyskiwanego ziarna. Dlatego już przy zauważeniu pierwszych jej objawów należy podjąć odpowiednie środki zaradcze mające na celu jej zwalczanie. Przeczytaj, w jaki sposób można sobie z nią radzić i co zrobić, by zminimalizować szkody, jeśli rdza pojawi się już na uprawach.

Jak objawia się rdza źdźbłowa zbóż i traw?

Najbardziej charakterystycznym objawem tej pasożytniczej choroby są przebarwienia występujące głównie na liściach i źdźbłach. Początkowo mamy do czynienia z chlorozą liści, jednak bardzo szybko ich barwa zmienia się na rdzawą i brązową. Na dolnej części liści zbóż i traw zarażonych rdzą źdźbłową pojawiają się wyraźnie wyczuwalne w dotyku podłużne grudki, z których może wydobywać się pyłek zawierający zarodniki grzybów. Z czasem zakażeniu mogą ulec również źdźbła, co powoduje występowanie zmian grzybowych w obrębie kłosów. Na tym etapie obowiązkowo należy zadbać już o skuteczne zwalczanie choroby, aby ograniczyć jej rozwój i szkodliwość.

Rozwojowi rdzy źdźbłowej traw i zbóż sprzyjają wysoka wilgotność powietrza i temperatury utrzymujące się w ciągu dnia na poziomie 15–25 stopni Celsjusza, stąd też choroba szczególnie często występuje podczas deszczowych letnich miesięcy. Zarodniki mogą być przenoszone przez wiatr nawet na odległość kilkuset metrów, co tłumaczy wysokie tempo rozprzestrzeniania się schorzenia. Ponadto możliwe jest zakażenie poprzez teliospory zimujące w glebie, co utrudnia skuteczne zwalczanie choroby.

Jakich roślin dotyczy rdza źdźbłowa i jak wpływa na ich rozwój?

Choroba występuje praktycznie na wszystkich gatunkach zbóż oraz wielu rodzajach traw. Podatne są na nią również mahonia i berberys, które stanowią częste źródło zakażeń roślin uprawnych. Wygląd zmian może być różny w zależności od rodzaju rośliny, jednak w każdym przypadku mają one bardzo niekorzystny wpływ na jej rozwój. Należy więc obowiązkowo zadbać o ich zwalczanie. Choroba zmienia strukturę kłosów i kłosków, p się jakość ziarna, co niekorzystnie wpływa na kiełkowanie i jakość. Rdza źdźbłowa traw i zbóż może być również przyczyną zbyt wczesnego opadania liści.

Jak można zapobiegać rdzy źdźbłowej?

Już na etapie wyboru odmiany roślin do uprawy powinno się zwrócić uwagę na to, czy są odporne na tę chorobę, co zdecydowanie zmniejszy ryzyko jej wystąpienia. Chociaż zwalczanie rdzy źdźbłowej traw przy wykorzystaniu dobrze dobranych środków jest możliwe, warto starać się jej zapobiegać i nie dopuszczać do zakażenia.

Należy także dbać o rotację uprawianych zbóż, ponieważ płodozmian i różnorodność wykorzystywanych odmian ogranicza gromadzenie się patogenów w glebie. Teliospory rdzy źdźbłowej mogą przetrwać zimę w resztkach pożniwnych, dlatego ich staranne usuwanie przed zimą poprzez podorywkę i orkę jest tak ważne.

Na etapie wzrostu roślin powinno się zadbać o dostarczanie im niezbędnych składników odżywczych w formie dobrze dobranych nawozów (przede wszystkim fosforowych i potasowych). Im silniejsze będą trawy i zboża, tym mniejsze będą szanse na zakażenie rdzą i łatwiejsze jej skuteczne zwalczanie. Aby unikać przenoszenia się choroby między roślinami, trzeba dbać o usuwanie z otoczenia upraw chwastów oraz krzewów berberysu, na których grzyby rozwijają się szczególnie intensywnie.

Sposoby zwalczania rdzy źdźbłowej

Poza opisanymi wyżej działaniami prewencyjnymi rolnicy mają do dyspozycji również szereg innych metod walki z chorobą, spośród których do najczęściej wybieranych należą opryski chemiczne. Biorąc pod uwagę to, jak poważne konsekwencje może powodować niekontrolowanie rozprzestrzeniająca się rdza źdźbłowa traw, zwalczanie tego schorzenia jest konieczne.

Jako że rdza źdźbłowa traw i zbóż jest chorobą grzybową, powodowaną przez grzyby z grupy Puccinia graminis, do jej zwalczania wykorzystuje się przede wszystkim preparaty grzybobójcze (fungicydy). Odpowiednio dobrane mogą znacznie ograniczyć szerzenie się choroby i zmniejszyć straty w plonach. Kluczowe znaczenie dla skuteczności stosowania tego rodzaju środków ma ścisłe przestrzeganie zaleceń producenta w zakresie dawkowania oraz pory wykonywania oprysków. Obowiązkowo należy także stosować się do miejscowych przepisów dotyczących zasad i bezpieczeństwa wykorzystywania fungicydów.

Najskuteczniejszym sposobem na kontrolowanie rozprzestrzeniania się rdzy źdźbłowej zbóż i traw jest działanie w wielu zakresach równocześnie. Odpowiedni dobór uprawianych odmian, dbanie o czystość pola uprawnego i jego okolicy, stosowanie płodozmianu, szybka reakcja na pierwsze objawy choroby i wykorzystywanie skutecznych środków chemicznych do jej zwalczania sprawią, że walka ze schorzeniem będzie zdecydowanie łatwiejsza. Zastosuj się do wszystkich opisanych wyżej wskazówek, a z pewnością uda Ci się skutecznie uchronić swoje plony przed pasożytami.