Zgorzel siewek

Nazwa inaczej:

Czarna nóżka, więdnięcie siewek

Uprawa:

Bobik, Burak cukrowy, Groch siewny, Groch zielony, Jęczmień jary, Jęczmień ozimy, Kukurydza, Łubin, Pszenica jara, Pszenica ozima, Pszenżyto jare, Pszenżyto ozime, Rzepak jary, Rzepak ozimy

Czas występowania:

Bardzo wcześnie po skiełkowaniu

Szkodliwość:

Może przyczynić się do placowego lub rzędowego wypadania roślin, obumieranie siewek, spowolniony wzrost

Miejsce infekcji:

Cała roślina, kiełki lub łodyga

Objawy choroby:

Zgorzel przedwschodowa – pojawia się przed ukazaniem się nadziemnych części rośliny i doprowadza do obumarcia kiełków
Zgorzel powschodowa – pojawia się na formujących się liścieniach, łodyżkach oraz liściach właściwych; grzyby porażają szyję korzeniową; kiełkujące siewki rosną słabo, żółkną i więdną, często obumierają ze względu na pojawienie się w miejscu infekcji przewężenia (nitkowatości)

OPIS

Rośliny uprawne, na każdym etapie rozwoju, narażone są na niszczenie przez szkodniki i liczne choroby. Jedną z najpowszechniejszych chorób, która dotyka polskie uprawy, jest zgorzel siewek. Zagraża on burakom, burakom cukrowym, rzepakowi, łubinowi, a także zbożom, w tym pszenicy i kukurydzy. Choroba ta ma charakterystyczny przebieg i objawy, dzięki czemu można ją rozpoznać na wczesnym etapie i rozpocząć zwalczanie za pomocą oprysków odpowiednimi preparatami.

Zgorzel siewek – podstawowe informacje

Choroba ta jest nazywana także czarną nóżką, ze względu na objawy, jakie daje. Zalicza się ją do grupy chorób grzybowych. Wywołują ją patogeny ożywione, które występują w glebach rolnych, atakując roślinę w pierwszych etapach jej rozwoju. Do czynników chorobotwórczych, które wywołują zgorzel siewek, zalicza się np. Rhizoctonia solani (w przypadku buraków i pszenicy), patogeny z rodzaju Alternaria (w przypadku rzepaku) i inne, które można zwalczyć, stosując opryski z odpowiednich środków i preparatów.

Chorobie tej sprzyjają następujące czynniki:

nadmierna wilgotność podłoża,
znaczne zagęszczenie roślin na powierzchni uprawnej,
niewystarczająca ilość światła.

Czynnikiem ryzyka jest też wysiew nasion na nieodpowiedniej głębokości, do gleby, w której występują patogeny chorobotwórcze oraz korzystanie z nasion zarażonych chorobą.

Zgorzel siewek buraka, kukurydzy, łubinu i innych roślin – występowanie

Choroba ta występuje powszechnie na terenie całej Polski i dotyka wiele gatunków roślin uprawnych. W naszym kraju często występuje zgorzel siewek buraka zwykłego, a także zgorzel siewek buraka cukrowego oraz innych odmian tego warzywa, w tym buraka boćwiny, buraka pastewnego oraz ćwikłowego.

W Polsce występuje także zgorzel siewek rzepaku (zarówno jarego, jak i ozimego), zgorzel siewek łubinu, grochu zielonego oraz zbóż. Powszechnie występuje również zgorzel siewek zbóż takich, jak pszenica jara, pszenica ozima czy jęczmień jary. Grzyby często atakują także kukurydzę, powodując zgorzel kukurydzy.

Zgorzel siewek – objawy

Wyróżnia się dwa rodzaje zgorzeli, które różnią się od siebie objawami. Czarna nóżka może wystąpić przed ukazaniem się nadziemnych części rośliny (nim kiełki wzejdą ponad ziemię) lub po wykiełkowaniu jej nadziemnych części. Zaobserwowanie objawów choroby jest dużo łatwiejsze w drugim przypadku. Pojawiają się one na:

liścieniach,
łodyżkach,
liściach właściwych buraków, buraków cukrowych, kukurydzy, pszenicy, łubinu itp.

Grzyby chorobotwórcze porażają szyjkę korzeniową, co sprawia, że roślina wykazuje niewielki wzrost. Dodatkowo działanie patogenu objawia się tym, że liście rośliny żółkną, a następnie obumierają. Ostatnim etapem choroby jest pokrycie się rośliny szarym nalotem oraz gnicie jej korzeni.

Skutki występowania

Zignorowanie objawów i niestosowanie środków zwalczających chorobę może spowodować znaczne straty w plonach, a także pogorszyć jakość przechowywanych plonów bądź nasion. Bezpośrednim skutkiem choroby jest osłabienie plonów, co powoduje ich stopniowe obumieranie, a następnie wyraźne przerzedzenie w miejscu występowania patogenu.

Nie zawsze zainfekowanie młodych roślin powoduje ich całkowite obumarcie. Niekiedy porażone rośliny są odporniejsze na czynniki chorobotwórcze i walczą z nimi. Kontakt z patogenem przekłada się jednak na ich wolniejszy wzrost oraz zwiększa podatność na inne choroby lub zniszczenie przez szkodniki.

Preparaty na zgorzel siewek

Na rynku dostępne są liczne preparaty, które pomagają we wzmocnieniu siewek i zapewniają ochronę przed patogenami. Istnieją także preparaty fungicydowe do oprysku interwencyjnego na zgorzel siewek, które stosuje się, gdy grzyby już zaatakują.

Ze względu na potencjalnie duże straty buraków, kukurydzy, łubinu czy zbóż najlepiej jest eliminować ryzyko choroby lub szybko eliminować zgorzel siewek. Zwalczanie czynnika chorobotwórczego może odbyć się przy pomocy oprysku specjalnymi preparatami, takimi jak:

Celest 025 FS – stosuje się go na jęczmień (jary, ozimy), owies, pszenicę jarą i pszenicę ozimą oraz żyto ozime. Preparat ten należy stosować raz w sezonie wegetatywnym, poprzez rozcieńczenie w wodzie odpowiedniej jego ilości, adekwatnej do ilości uprawianych buraków czy też zbóż;
Celest Trio 060 FS – ten preparat do oprysku zawiera trzy substancje aktywne, które zwalczają agrofagi takie, jak zgorzel siewek pszenicy i innych zbóż. Jest przeznaczony do użytku w maszynach dostosowanych do zapraw płynnych oraz zawiesinowych;
Kinto Plus – preparat ten również jest przystosowany do ochrony pszenicy i innych zbóż. Ma postać płynnego koncentratu do oprysku, o zwalczającym działaniu układowym i powierzchniowym;
Maxim 025 FS – środek ten służy do ochrony różnych roślin i zbóż przed chorobami grzybowymi, wywoływanymi przez grzyby Fusarium. Został stworzony z myślą o zaprawianiu ziarna;
Maxim Power – preparat ten to płynny koncentrat do oprysku, który zawiera dwie substancje czynne, działające układowo na zboża i inne rośliny;
Redigo Pro 170 FS – preparat ten jest przystosowany do opryskowego zwalczania siedmiu rodzajów agrofagów zbóż, w tym właśnie czarnej nóżki. Ma on formę płynnego koncentratu, działa układowo i może być stosowany w odpowiednich zaprawiarkach;
Scenic 080 FS – ten środek do oprysku działa zarówno układowo, jak i powierzchniowo;
Seedron 60 FS – choroby grzybowe zbóż można zwalczyć stosując oprysk z preparatu Seedron 60 FS. Powstał on na bazie dwóch substancji aktywnych, zwalcza różne choroby grzybowe i można stosować go na jęczmień jary i ozimy, pszenicę jarą i pszenicę ozimą oraz pszenżyto ozime.

Oprysk na zgorzel siewek buraków, pszenicy, kukurydzy i zbóż

Środek grzybobójczy należy dobrać pod kątem posiadanego sprzętu do oprysku i bezwzględnie stosować się do zaleceń producenta, który wykonał dane środki na zgorzel siewek pszenicy, zbóż, kukurydzy czy łubinu. Należy również przestrzegać wszelkich zasad bezpieczeństwa związanych z użytkowaniem preparatu zwalczającego chorobę i zwracać szczególną uwagę na zwroty wskazujące na rodzaj zagrożenia, związanego ze stosowaniem danego produktu.