Tobołki polne
Nazwa łacińska:
Thlaspi arvense
Pokrój rośliny:
Wysokość: 15-30 cm, do 45 cm.
Liście: rozetowe, odwrotnie jajowate lub eliptyczne. Liście łodygowe obejmują łodygę strzałkowatą nasadą.
Kwiaty: białe, o średnicy 4-8 mm, zebrane w początkowo ciasne, szybko rozluźniające się grona.
OPIS
Jednymi z najbardziej szkodliwych i podstępnych chwastów, z jakimi walczą rolnicy w całej Polsce, są tobołki polne – chwasty o nieszczególnie wymagających warunkach do rozwoju, dlatego właśnie są tak powszechne i trudne do zwalczenia. Zapraszamy do zapoznania się z pełną charakterystyką tobołka polnego oraz czasu jego występowania, szkodliwości czy metod zwalczania.
Tobołki polne – charakterystyka
Jest to jednoroczny chwast, występujący zarówno w formie jarej, jak i ozimej. Jego łacińska nazwa, którą można spotkać w wielu atlasach i specjalistycznej literaturze to Thlaspi arvense. Tobołki polne pochodzą z gatunku roślin należących do kapustowatych. Mogą osiągać wysokość od 15 do nawet 45 cm i wyróżniają się przede wszystkim liśćmi o rozetowym kształcie. Liście w górnej części łodygi mają najczęściej formę owalnej elipsy z zaokrąglonym szczytem i charakteryzują się jasnozieloną barwą oraz brakiem włosków. Mogą być wcięte lub ząbkowane, a na szczycie zazwyczaj są tępo zakończone. Liście dolne mają kształt odwrotnie jajowaty i wyróżniają się sino zielonym odcieniem na spodzie. Co ciekawe, charakterystyczną cechą tego rodzaju roślin jest także zapach po roztarciu liści lub łodyg, który przypomina czosnek pospolity. Białe, o niewielkiej średnicy od 4 do 8 mm z drobnymi, żółtymi pylnikami kwiaty zebrane w grona to również charakterystyczne cechy, jakimi wyróżniają się tobołki polne. Ich owoce to z kolei oskrzydlone łuszczynki o kolistym, choć płaskim kształcie z głębokim wcięciem. Natomiast nasiona charakteryzują się jajowatym, nieco spłaszczonym kształtem i ciemnobrunatną barwą. System korzeniowy tobołków polnych jest z kolei wrzecionowaty i posiada białawe zabarwienie. Ważną informacją jest także fakt, że roślina ta jest silnie trująca i trudna do zwalczenia.
Występowanie tobołków polnych
Tę roślinę z rodziny kapustowatych najczęściej można spotkać na ziemiach gliniastych, żyznych, próchniczych oraz bogatych w składniki odżywcze takie jak np. węglan wapnia. Występują więc na uprawach roślin okopowych takich jak buraki czy ziemniaki, a także na polach, gdzie rosną zboża: jęczmień ozimy, owies, kukurydza, pszenica jara i ozima, pszenżyto jare i ozime, żyto jare i ozime oraz inne rośliny uprawne: brokuł, fasolka szparagowa, ogórek gruntowy, kalafior, kapusta głowiasta, pomidor gruntowy, groch zielony, porzeczka, maliny, sałata, wiśnia, truskawka czy rzepak. Poza polami tobołki polne można znaleźć również na stanowiskach ruderalnych oraz w ogrodach.
Okres wegetacji jest bardzo długi i może trwać od marca aż do września ze względu na duży współczynnik rozmnażania i niewymagające warunki wzrostu. Występują w całej Europie, a także w Azji. Jest to jeden z najpopularniej występujących w Polsce chwastów, który charakteryzuje się wysoką szkodliwością i trudnością w zwalczaniu.
Szkodliwość tobołków polnych
Zgodnie z powszechnymi danymi ich szkodliwość jest stosunkowo wysoka ze względu na duży współczynnik rozmnażania. Uważa się, że jedna roślina może wydać aż do 1000 nasion, które w odpowiednich warunkach panujących w glebie mogą zachować zdolność kiełkowania przez nawet 20 lat. Co więcej, tobołki polne nie są bardzo wymagające — mogą kiełkować w szerokim zakresie temperatur od 2 do nawet 30 stopni Celsjusza. Co ciekawe, w jednym roku może wyrosnąć nawet kilka pokoleń tych roślin, przez co również powodować duże zachwaszczenie upraw.
Tobołki polne – zwalczanie
Ze względu na duży współczynnik rozmnażania, tobołki polne wymagają użycia specjalistycznych środków, które pozwalają na ich skuteczne zwalczanie. Popularną metodą jest również wykorzystywanie metody mechanicznej polegającej na stworzeniu najkorzystniejszych warunków w celu szybkiego kiełkowania tobołków polnych, a następnie ich niszczenia z pomocą możliwych do wykonania zabiegów uprawowych. Warto jednak zwrócić uwagę, że w przypadku występowania innych rodzajów chwastów na polu, metoda ta może przynieść zupełnie odwrotny efekt np. w przypadku perzu, który jeszcze silniej zacznie się rozkrzewiać. Co więcej, zwalczanie mechaniczne jest niezwykle czaso- i pracochłonne, dlatego znacznie bardziej opłacalną i skuteczną metodą będzie połączenie metody mechanicznej z chemiczną lub postawienie wyłącznie na środki chemiczne.
Druga metoda zwalczania - mechaniczno-chemiczna - polega na wykonaniu dwu lub trzykrotnego obsypywania zaraz po posadzeniu roślin, aby następnie, w okresie wschodów użyć herbicydów. Alternatywnym rozwiązaniem jest korzystanie wyłącznie z chemii uprawnej, która uważana jest powszechnie za najskuteczniejszą metodą zwalczania różnego rodzaju chwastów. Produktami, jakie można w tym celu wybrać, są takie preparaty jak Arcade 880 EC - środek z takimi substancjami aktywnymi jak metrybuzyna oraz prosulfokarb najczęściej wykorzystywany w uprawach ziemniaków. Basagran 480 SL na bazie bentazonu stosowany jest z kolei w przypadku fasolki szparagowej, natomiast Axial Komplett Pak na bazie takich substancji jak florasulam, metsulfuron metylowy, pinoksaden to rozwiązanie chroniące jęczmień ozimy, pszenicę jarą i ozimą, pszenżyto ozime oraz żyto jare i ozime przed chwastami, jakimi są tobołki polne. Zwalczanie chemiczne uzależnione jest więc od rodzaju roślin uprawnych. Metod jest naprawdę dużo, dzięki temu każdy rolnik znajdzie produkt dopasowany do potrzeb swojej uprawy.
Okres wegetacji:
Głównie marzec - wrzesień
Uprawa:
Brokuł, Fasola szparagowa, Groch zielony, Jęczmień jary, Jęczmień ozimy, Kalafior, Kapusta głowiasta, Kukurydza, Malina, Ogórek gruntowy, Owies, Pomidor gruntowy, Porzeczka, Pszenica jara, Pszenica ozima, Pszenżyto jare, Pszenżyto ozime, Rzepak jary, Rzepak ozimy, Sałata, Truskawka, Wiśnia, Żyto jare, Żyto ozime
Szkodliwość:
Duży współczynnik rozmnażania - kilka pokoleń w roku oraz rozciągnięte w czasie wschody. Wektor chorób i szkodników roślin kapustowatych (w tym rzepaku), np. kiły kapusty.
