Racjonalne nawożenie azotowe pszenicy konsumpcyjnej

W ostatnich latach niesprzyjający przebieg warunków pogodowych znacznie ogranicza efektywność wykorzystanie składników pokarmowych z nawozów mineralnych. W tym aspekcie niedobór opadów spowalnia ich rozpuszczanie oraz dalsze przemieszczanie się w głąb strefy korzeniowej. Jednak nawożenie jest nadal jednym z czynników, który plasuje się w czołówce elementów kształtujących wielkość i jakość plonu. Dlatego też należy się głęboko zastanowić i wykorzystać całą agrotechniczną wiedzę, planując właściwą technologię nawożenia. Szczególnie dotyczy to nawozów azotowych. Zawierają one różne formy chemiczne azotu, co w konsekwencji decyduje o ich szybkości działania na uprawy.

Rozważmy kilka zasad nawożenia, które decydują o efektywności wykorzystania azotu przez rośliny na przykładzie pszenicy ozimej.

Pszenica ozima ma stosunkowo wysokie wymagania pokarmowe, szczególnie kiedy uprawiamy ją  na konsumpcję, sięgając po najwyższe plony. Jednocześnie pamiętamy, że w ziarnie wymagany jest odpowiedni poziom: 

• białka – pow. 12,5%,
• glutenu – pow. 26%.

I tak do wyprodukowania 1 tony ziarna wraz ze słomą pszenica pobiera około: 

• 27 kg azotu, 
• 10 kg fosforu, 
• 15 kg potasu, 
• 5 kg magnezu,
• 4,5 kg siarki. 

Zatem przy zadowalającym plonie 8 ton pobiera 216 kg azotu, 78 kg fosforu i 120 kg potasu, 40 kg magnezu i 36 kg siarki. Przy określaniu poziomu nawożenia na stanowiskach po roślinach zbożowych do gleby powraca około 20% pobranego azotu, 16% fosforu i aż 65% potasu. Zatem rozdrobniona i wymieszana z glebą słoma jest szczególnie bogatym źródłem potasu dla rośliny następczej oraz bogatym źródłem próchnicy. Aby uzyskać powyższy efekt, polecam na słomę zastosować biologiczny produkt Synergia^® Split. 

Synergia^® Split to odpowiednio dobrane mikroorganizmy glebowe. Wykazują ona najwyższą i kolektywną aktywność w przemianach resztek roślinnych, nawet takich, w których jest duże wysycenie trudno rozkładanych związków, jak np. lignina.

W myśl zrównoważonego nawożenia istotą wyprodukowania pszenicy jakościowej jest:

• właściwy dobór dawki azotu i jego formy chemicznej, 
• porcjowanie,
• termin zastosowania. 

Wyraźnie wspomagającym nawożeniem będzie również wprowadzenie do nawożenia doglebowego magnezu i siarki. Można to osiągnąć poprzez zastosowanie nawozu doglebowego MacroSpeed^® Green. To doskonale znany nawóz, który jest wysoko skoncentrowanym siarczanem magnezu. Wiele doświadczeń i obserwacji polowych wskazuje, że powyższe składniki znacznie decydują o lepszym wykorzystaniu azotu przez rośliny. Stają się bardziej zielone, zdrowsze i dłużej przechodzą okres wegetatywny, budując większą biomasę liści. Zatem zrównoważone nawożenie mineralne staje się bardziej efektywne w uzyskaniu wysokiego plonu ziarna o wysokiej zawartości białka i glutenu.

Nawożenie azotowe w pszenicy konsumpcyjnej wykonujemy w trzech terminach wegetacyjnych:

• N1, 
• N2,
• N3. 

Przykładowo dla pszenicy ozimej, przy założeniu wysokości plonu 8 t/ha, możemy zastosować następujące dawkowanie oraz odpowiedni dobór form chemicznych azotu:

Pierwsza dawka N1 – NAJWAŻNIEJSZA i jak najszybciej w ilości od 50 do 80 kg N/ha.

To pierwszy azot, który regeneruje i odbudowuje rośliny uszkodzone przez mróz, dokarmia rośliny po długim spoczynku zimowym i dokrzewia rzadkie plantacje zbóż.

Na wielkość dawki wpływa wczesnowiosenna ocena gęstości i kondycji łanu, którą należy określić w lustracji polowej.

ŁAN OPTYMALNY

Łan, którego gęstość żywych pędów wynosi 700-1000 szt./m2. 

Taka obsada gwarantuje, że po późniejszych nieuniknionych redukcjach osiągniemy finalnie właściwą ilość kłosów 600-650 szt. z 1 m2. 

Wielkość dawki N1 możemy określić na poziomie 60-70 kg N/ha. 

Powyższa ilość azotu będzie utrzymywać właściwą obsadę żywych pędów oraz kształtować proces tworzenia się zawiązków kłosa. 

Polecam nawozy saletrzane, takie jak: Zaksan^® 33,5%, YaraBela™ Nitromag 27%, Pulan Macro 32%, Saletrę amonową 34% oraz RSM^® z trzema formami azotu.

ŁAN RZADKI

Łan, w którym gęstość pędów jest poniżej 500 szt./m2

W tym przypadku należy zwiększyć nawożenie azotowe do poziomu 70-80 kg N/ha. Dzięki temu zainicjujemy intensywniejsze krzewienie, w celu osiągnięcia większej obsady kłosów do zbioru oraz znacząco wzmocnimy udział pędów głównych.

Przy łanach rzadkich najlepiej na pierwszą dawkę zastosować nawozy azotowe o wysokiej zawartości formy azotanowej – saletrzanej, która jest najszybciej pobierana przez rośliny uprawne. To ona stymuluje wydzielanie się hormonu, jakim jest cytokinina. To ona bezpośrednio pobudza  rośliny do wznowienia wegetacji wiosennej oraz w przypadku zbóż odpowiada za intensywność wiosennego dokrzewiania. 

Na rzadkich plantacjach najlepiej zastosować takie nawozy azotowe, jak: Zaksan^® 33,5%, Pulan Macro 32%, Saletrę amonową 34%, YaraBela™ Nitromag 27% lub Extran 33,5%.

ŁAN GĘSTY

To taki łan, którego gęstość pędów wynosi powyżej 1300 szt./m2.

Z kolei w tym przypadku należy zmniejszyć pierwszą dawkę nawozu azotowego do poziomu około 50 kg N/ha oraz opóźnić termin jej zastosowania o 7-10 dni w stosunku do łanu optymalnego. 

Na plantacjach gęstych należy również opóźnić nawożenie nawozem MacroSpeed^® Green i wprowadzić go w fazie BBCH 30, czyli początek strzelania w źdźbło.

Dzięki temu rośliny szybciej będą redukować nadmiar pędów bocznych, które w dalszej wegetacji będą stanowić konkurencję dla pędów głównych - kłosonośnych.

W tym przypadku polecam nawozy o niższym udziale w składzie formy saletrzanej, jak: RSM^® czy też dłużej rozpuszczające się jak Canvil 27%. Ale i tu można zastosować takie nawozy jak Zaksan^® 33,5%, YaraBela™ Nitromag  27% czy Pulan^®. Ma to szczególne uzasadnienie, kiedy w tym terminie mamy do czynienia z prognozami o ograniczonej ilości opadów.  

Dawka N2 ma na celu dalsze utrzymanie pędów produktywnych - kłosonośnych.

Termin wysiania nawozu powinien mieć miejsce do fazy początku strzelania w źdźbło.

Wielkość drugiej dawki ustalamy na poziomie od 50 kg do 70 kg azotu na hektar. Używając powyższej kwalifikacji, niższe dawki kierujemy na plantacje rzadkie, zaś wyższe na plantacje optymalne i bardziej gęste.

Początek strzelania w źdźbło rozpoczyna okres największego zapotrzebowania zbóż na azot i fosfor. Trwa on niecałe 50 dni i kończy się po pełnym rozwinięciu liścia flagowego BBCH 39. W tym okresie pszenica ozima pobiera na dobę od 2-3 kg N/ha. A to oznacza, że  pobiera około 150 kg azotu z 1 hektara, co stanowi aż 70-80% ogólnego jej zapotrzebowania na ten składnik. 

Pamiętajmy o zasadzie „azot czeka na roślinę, a nie roślina na azot“. 

Należy wyprzedzać zapotrzebowanie roślin na dany składnik wcześniejszym terminem nawożenia. Miejmy na uwadze, że nawet najlepiej rozpuszczalne nawozy muszą się w pierwszym etapie rozpuścić, ale ważne jest ich przemieszczenie się w głąb gleby. To wszystko wymaga czasu, a co ważne, większej ilości opadów. Dzięki temu unikniemy niepotrzebnych redukcji pędów kłosonośnych związanych z brakiem składnika w obrębie systemu korzeniowego.

Polecam szybkodostępne dla roślin nawozy saletrzane, takie jak Zaksan^® 33,5%, YaraBela™ Extran 33,5%, Pulan^®, Saletrę amonową oraz RSM^® o dłuższym działaniu. 

Dawka N3 ma na celu podniesienie płodności kwiatków, inicjowanie zawiązywania się ziarna, zwiększenie MTN i zawartości białka oraz glutenu.

Wielkość dawki określa się w zakresie od 40 do 60 kg N/ha.

Niższe dawki należy stosować na stanowiska po roślinach strączkowych, których resztki roślinne uwalniają w tym okresie dużo azotu oraz na tzw. łany rzadkie. Natomiast wyższe dawki - na plantacje gęste oraz w następstwie pszenica po pszenicy (stanowiska ubogie w resztki pożniwne). 

Ze względu na coraz częściej występujące w tym okresie susze, termin nawożenia należy najlepiej przyspieszyć na fazę strzelania w źdźbło.

W tej fazie rozwojowej dobrze jest wykorzystać nawozy azotowe z formą amidową (mocznik z inhibitorem ,YaraVera Amidas, Pulrea^®, Pulgran^®). Forma amidowa powoli i długo dokarmia rośliny w okresie tworzenia oraz wypełniania się ziarna, co wyraźnie zwiększa jego jakość. Lecz warunkiem wysokiego wykorzystanie tej formy azotu są w miarę regularne opady i stała wilgotność gleby. W przypadku ograniczonych i mało obfitych opadów w terminie nawożenia N3 skuteczniejsze stają się nawozy zawierające azot w formie saletrzanej – szybkodziałającej.

Istnieje możliwość ograniczenia poziomu  nawożenia mineralnego fosforem, ale przede wszystkim azotem. Warunkiem tego jest zastosowanie produktu biologicznego o nazwie Novobakt AzoFosfo. To wysoce wyselekcjonowane bakterie, między którymi tworzy się wyjątkowo korzystny efekt synergii – współdziałania. Posiadają one zdolność wiązania wolnego azot z powietrza i gleby oraz znacznie zwiększają przyswajalność fosforu poprzez rozpuszczanie związków wcześniej zblokowanych - niedostępnych dla roślin uprawnych. Bakterie zawarte w preparacie należą do grupy bakterii stymulujących wzrost roślin (Plant Groth Promoting Bacteria). Wyraźnie wpływają na intensywniejszą rozbudowę części nadziemnej, jak i systemu korzeniowego. Większa powierzchnia liści to więcej powstałych metabolitów w procesie fotosyntezy, a głębszy i bardziej rozbudowany system korzeniowy pozwala roślinom na  łagodniejsze przechodzenie przez okres suszy. Finalnie to wszystko przekłada się na większy i jakościowo lepszy plon.

Novobakt AzoFosfo aplikuje się w postaci oprysku w terminie przedsiewnym, bezpośrednio posiewnym, jak i w okresie wegetacji roślin w dawce 0,25 kg/ha.

Wniosek:

Przy zastosowaniu produktu Novobakt AzoFosfo można obniżyć poziom nawożenia mineralnego azotem bez straty plonu. W przeliczeniu stanowi to około 0,15-0,2 t nawozu azotowego mniej w stosunku do pełnego nawożenia azotowego. W praktycznym wskazaniu dotyczy to ograniczenia dawki N2 o 15-20 kg N/ha i N3 o 20-25 kg N/ha, czyli łącznie około 40 kg N/ha.

Efektywność nawożenia azotowego jest bardzo istotna w uzyskaniu pożądanej ilości i jakości plonu. Należy pamiętać, że zrównoważone nawożenie wprowadzające między innymi magnez i siarkę do gleby w postaci MakroSpeed^® Green jest koniecznością właściwego wykorzystania azotu, który wbudowywuje się w plon, a nie ulega stratom, zagrażając środowisku. 

Wysokie ceny nawozów w stosunku do wartości plonu wymuszają na nas podejmowanie najlepszego doboru nawożenia opartego na ocenie zasobności gleb, kierunku produkcji, wykorzystaniu produktów biologicznych Novobackt AzoFosfo lub Synergia^® Split jak zarządzaniem płodozmianem w obrębie własnego gospodarstwa.